tag:blogger.com,1999:blog-28585725298776642082024-02-19T07:22:38.370-08:00Nəriman NərimanovLəmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comBlogger59125tag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-931038390410565502018-10-09T05:57:00.002-07:002018-10-09T05:57:41.696-07:00N.Nərimanovun seçilmiş əsərləri<iframe src="https://drive.google.com/file/d/13HrvUbbzTfTAu3s20xGrcHBdbA2DE_2H/preview" width="640" height="480"></iframe>Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-44216569250796715152018-10-09T05:56:00.000-07:002018-10-09T05:56:46.633-07:00Ucqarlarda İnqilabımızın Tarixinə Dair<iframe src="https://drive.google.com/file/d/1hRwtsaOo6YyQjSEKr0Upezu5aEk2-ewE/preview" width="640" height="480"></iframe>Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-91553453009021481212018-10-09T05:38:00.003-07:002018-10-09T05:38:37.848-07:00Rəna Bayramova. Azərbaycan rəhbərliyində ixtilaflar və daxili siyasi çəkişmələr<iframe src="https://drive.google.com/file/d/1bvPD4RyyNvx2x87LlEJ9GavePjXrmGh2/preview" width="640" height="480"></iframe>Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-73829951619330105402018-10-09T05:34:00.002-07:002018-10-09T05:34:09.237-07:00Nadir Şah (rus)<iframe src="https://drive.google.com/file/d/1KBud7dhkxlH_2pxDu8jRJPEkNHUq1Uyv/preview" width="640" height="480"></iframe>Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-20512459816084325222018-10-09T05:29:00.003-07:002018-10-09T05:29:59.274-07:00Bahadır və Sona (rus)<iframe src="https://drive.google.com/file/d/1TyhTgkmdVsu_X5ltl7PAx01DYmzOSa78/preview" width="640" height="480"></iframe>Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-80608650766948752842018-10-09T04:59:00.003-07:002018-10-09T05:07:32.161-07:00Temur Əhmədov. NƏRİMAN NƏRİMANOVUN anadan olmasının 140 illiyinə həsr edilir.<iframe src="https://drive.google.com/file/d/1gHSdobHU_TDjPMW5__S1I_zFf3Xm6Hwe/preview" width="640" height="480"></iframe>Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-81700691691441672462018-10-09T04:50:00.000-07:002018-10-09T05:07:16.313-07:00Həsən Həsənov. Nəriman Nərimanovun Milli Dövlətçilik Baxışları Və Fəaliyyəti<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on"><iframe height="480" src="https://drive.google.com/file/d/0ByIG1cteTII6c1FEWF9aU1lIV00/preview" width="640"></iframe></div>Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-23827027915947308772017-12-28T00:34:00.002-08:002017-12-28T00:34:42.534-08:00<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHgVHXtZEBOBkbTzjAythnc_iEMpclWlselaTO4oUqUEUNH6f9x9QcoIc2F0vb3YowbkRLeF5IkX__89eGxuZWeMNBWdvPNTlY6PSao4Xrvba3rG19iokcYLsygWD4Q74KbrSY8Nsozjw/s1600/1921-ci+il.+Partiya+iscileri+arasinda.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="873" data-original-width="1372" height="253" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHgVHXtZEBOBkbTzjAythnc_iEMpclWlselaTO4oUqUEUNH6f9x9QcoIc2F0vb3YowbkRLeF5IkX__89eGxuZWeMNBWdvPNTlY6PSao4Xrvba3rG19iokcYLsygWD4Q74KbrSY8Nsozjw/s400/1921-ci+il.+Partiya+iscileri+arasinda.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><h3>
N.Nərimanov Partiya işçiləri arasında. 1921-ci il.</h3>
</td></tr>
</tbody></table>
<br />Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-45838883604974268242017-12-28T00:31:00.003-08:002017-12-28T00:38:01.087-08:00<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOsSIgncLMMH1vd4bEAaz-K9Bx_ahXAADNpSN0Mtq_AvbarMBcHA-Esc4xfA4hKmrcwKIx1Jk_X5yMRqrFffLI9kfoxab1lV9OByi44uKHYHVaMGkNNjwPFsl6zVn2DqNs5MrtFuJNVw0/s1600/Seki+Mescidinde.+1920-ci+il.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1092" data-original-width="1600" height="272" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOsSIgncLMMH1vd4bEAaz-K9Bx_ahXAADNpSN0Mtq_AvbarMBcHA-Esc4xfA4hKmrcwKIx1Jk_X5yMRqrFffLI9kfoxab1lV9OByi44uKHYHVaMGkNNjwPFsl6zVn2DqNs5MrtFuJNVw0/s400/Seki+Mescidinde.+1920-ci+il.JPG" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><h3>
N.Nərimanov. Şəki məscidi. 1920-ci il.</h3>
</td></tr>
</tbody></table>
Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-6963702329242365142017-12-28T00:29:00.002-08:002017-12-28T00:38:10.620-08:00<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitNkueH7jPWGhVFDnoKZtJOUeIpQ_WhlO4GMlpBNcFCYlb_otoroKApQuLXoCCwhQZTWl2kqLNFGvoxHvykzgJqMMvZtGjoyB5H3TsglsblsIKxwDSmt8oWgybnR_3JlT3j7sFJyw3U0g/s1600/N.Nerimanov.+1920-ci+iller.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1108" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitNkueH7jPWGhVFDnoKZtJOUeIpQ_WhlO4GMlpBNcFCYlb_otoroKApQuLXoCCwhQZTWl2kqLNFGvoxHvykzgJqMMvZtGjoyB5H3TsglsblsIKxwDSmt8oWgybnR_3JlT3j7sFJyw3U0g/s400/N.Nerimanov.+1920-ci+iller.JPG" width="276" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><h3>
N.Nərimanov.1920-ci il.</h3>
</td></tr>
</tbody></table>
Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-64428311194294847942017-12-28T00:27:00.000-08:002017-12-28T00:27:22.636-08:00<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifHequHgPNPlvIkmuR3a0_pka6x3IeSk2NepGiwSJbKX2L9FcI4nKIkyc1KIN7o_bRV6xSNcwl1rK6huv5eRd2IK0_cE20K0qaXk1wUYTBVPcAbkoh9Ogbin9P7ufz8WTooE0DBIiwn1I/s1600/N.Nerimanov.+1922.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1236" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifHequHgPNPlvIkmuR3a0_pka6x3IeSk2NepGiwSJbKX2L9FcI4nKIkyc1KIN7o_bRV6xSNcwl1rK6huv5eRd2IK0_cE20K0qaXk1wUYTBVPcAbkoh9Ogbin9P7ufz8WTooE0DBIiwn1I/s400/N.Nerimanov.+1922.jpg" width="308" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">N.Nərimanov. 1922-ci il.</td></tr>
</tbody></table>
<br />Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-79123184837199139182017-12-28T00:22:00.000-08:002017-12-28T00:38:21.963-08:00<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjw8jsx_IFOGnK-S2w1wlx478GtzXtv7TNhsnJ-rAJmQ4ZeabjR8sgwjcqCArZaNn5qI1gW0AA7LAMLi-JtTwhSs7wRNNoBmE15jnF8Gg1Z8DsEqhRL5ZWaiR-pjfAGdEpqXGblh0QhBoE/s1600/N.Nerimanov.+1921-ci+il.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1026" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjw8jsx_IFOGnK-S2w1wlx478GtzXtv7TNhsnJ-rAJmQ4ZeabjR8sgwjcqCArZaNn5qI1gW0AA7LAMLi-JtTwhSs7wRNNoBmE15jnF8Gg1Z8DsEqhRL5ZWaiR-pjfAGdEpqXGblh0QhBoE/s400/N.Nerimanov.+1921-ci+il.JPG" width="256" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><h3>
N.Nərimanov. 1921-ci il.</h3>
</td></tr>
</tbody></table>
<br />Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-15991847145239544612017-12-28T00:19:00.003-08:002017-12-28T00:38:40.432-08:00<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVkBkukB8VNtBS4pC2gmlVYp7dQu-jm3PPCfCxZ0TENms8IFOtFernzKO0lqJmBIbmzrt6jcz5IfS_0a5zqFsCnn8E9Zmv9QVU0y4Bj53tP6bJbwDk6FYy026NLXqkbphP9ItPvGwPcos/s1600/N.Nerimanov.+1925-ci+il.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="965" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVkBkukB8VNtBS4pC2gmlVYp7dQu-jm3PPCfCxZ0TENms8IFOtFernzKO0lqJmBIbmzrt6jcz5IfS_0a5zqFsCnn8E9Zmv9QVU0y4Bj53tP6bJbwDk6FYy026NLXqkbphP9ItPvGwPcos/s400/N.Nerimanov.+1925-ci+il.JPG" width="240" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><h3>
<b>N.Nərimanov. 1925-ci il.</b></h3>
</td></tr>
</tbody></table>
<br />Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-81921270588607684192017-12-28T00:04:00.000-08:002017-12-28T00:38:51.313-08:00<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwgoong49LxWtr5gTdNeZNd0uCv9aYKGos2ckLr2QVxerMPkQwCogRLe7jjW_TleTxuEjdSbf5nFoYv1dTGpjx1zh3mC4L9s6qo_WysUsPRCN81rJXyAQYABd4QzsP3Mw2NWN_mcHIO8k/s1600/1922-ci+il.+Genuyada..JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1043" data-original-width="1600" height="260" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwgoong49LxWtr5gTdNeZNd0uCv9aYKGos2ckLr2QVxerMPkQwCogRLe7jjW_TleTxuEjdSbf5nFoYv1dTGpjx1zh3mC4L9s6qo_WysUsPRCN81rJXyAQYABd4QzsP3Mw2NWN_mcHIO8k/s400/1922-ci+il.+Genuyada..JPG" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><h3>
<b>1922-ci il. Genuya</b></h3>
</td></tr>
</tbody></table>
<br />Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-50391219833111057802017-10-31T01:01:00.000-07:002017-10-31T01:50:48.574-07:00N.NƏRİMANOV VƏ H.Z.TAĞIYEV<div style="font-family: helvetica, arial, sans-serif; margin-bottom: 6px;">
<div class="separator" style="clear: both; color: #1d2129; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNwDX5VfPgQ8HhZz4HE4mu5x-mOBNIlv9fRQxlqsN23pV4JI6TlwAnYRdgK6UUTv2eftV1MguPzrnKrJ1a7e68CEZDT2y2VVnqKHj_CgMiJPz5q58BPK5_yrvYRb8lmiZmYmS4oIv-Mk8/s1600/22894322_1111869622281146_4336356486174130397_n.jpg" imageanchor="1"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="720" height="250" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNwDX5VfPgQ8HhZz4HE4mu5x-mOBNIlv9fRQxlqsN23pV4JI6TlwAnYRdgK6UUTv2eftV1MguPzrnKrJ1a7e68CEZDT2y2VVnqKHj_CgMiJPz5q58BPK5_yrvYRb8lmiZmYmS4oIv-Mk8/s400/22894322_1111869622281146_4336356486174130397_n.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; color: #1d2129; text-align: center;">
<u><br /></u></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="color: white;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 14pt;"><u>Nəriman Nərimanovun 1902-ci ildə Novorossiysk İmperator
Universitetinin tibb fakültəsinə qəbul olduğu zaman H.Z.Tağıyevin ona qəbzlə
verdiyi borc pul ilə bağlı 3 sənəd:</u></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 14pt;"><br />
</span></span><br />
<a name='more'></a><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 14pt;"><span style="color: white;"><br />
<span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;"><b>1. “Borc iltizamı”. 27 iyun 1902-ci il</b></span><br />
<span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;">1902-ci il iyunun 27-də mən, aşağıda imza edən
kollec katibi Nəriman Nərimanov bu iltizamı fəxri vətəndaş Hacı Zeynalabdin<span class="textexposedshow"> Tağıyevə verirəm, ondan
ötrü ki, o, Tağıyev ali məktəbdə təhsilimi davam etdirmək üçün mənə 5 il ərzində,
birinci 2 ildə 600 manat, son 3 ildə 360 manat verir, bu da cəmi iki min iki
yüz səksən (2280) manat edir və mən elmlər kursunu başa çatdırandan sonra bu məbləği
tamamilə ona, Tağıyevə qaytaracağıma söz verirəm. Bu barədə imza edirəm.</span><br />
<span class="textexposedshow">Nəriman Nərimanov</span><br />
<br />
<i><span class="textexposedshow">AR Siyasi Partiyalar və
İctimai Hərəkatlar Dövlət arxivi. </span><br />
<span class="textexposedshow">Fond 609. Siyahı 1. İş
10. (Əl yazması, əsli rus dilində).</span></i>
<br /><br />
<span class="textexposedshow"><b>2. “Borc iltizamı”na əlavə.
27 iyun 1902-ci il</b></span><br />
<span class="textexposedshow">Kontordan lütfən xahiş
edirəm ki H.Z.Tağıyevin ayırdığı borcdan mən Novorossiysk Universitetində
oxuduğum müddət ərzində hər ay əlli (50) manat anama çatdırması üçün rus-tatar
məktəblərinin şəriət müəllimi axund Yusif Talıbzadəyə versin. </span><br />
<i><br />
<span class="textexposedshow">AR Siyasi Partiyalar və
İctimai Hərəkatlar Dövlət arxivi. </span><br />
<span class="textexposedshow">Fond 609. Siyahı 1. İş
10. (Əl yazması, əsli rus dilində).</span></i>
<br />
<b><br />
<span class="textexposedshow">3. H.Z.Tağıyevə məktub.
16 aprel 1913-cü il,Həştərxan</span></b><br />
<span class="textexposedshow">Zati-aliləri Hacı
Zeynal Abdin!</span><br />
<span class="textexposedshow">Sizin kontor 4 il ərzində
ayda 50 manat məbləğində verilən pulun 2460 manatını bu ilin aprelin 20-nə kimi
məndən tələb edir. Həmin pul ailəmə xeyriyyəçilik məqsədilə verilmişdir. Bunu
Siz mənim xahişimlə etmişdiniz, çünki, o zaman mən şəhər təqaüdü hesabına
universitetdə təhsil alırdım. Mən həmin pulu Sizə təhsilimi bitirdikdən sonra
ödəyəcəyimə söz vermişdim. Təhsilimi bitirdikdən sonra mən Sizin yanınıza gəlib,
göstərdiyiniz yardıma görə öz minnətdarlığımı bildirdim və qaytaracağım pulun məbləğini
təyin etməyinizi Sizdən xahiş etdim. Siz mənə cavab verdiniz: “Bu sonranın
işidir”. Mən ümid edirəm ki, Siz bununla bağlı xüsusi sərəncam verəcəksiniz.
Çünki, mən bu pulu birdən ödəyə bilmədiyimə görə ayda 25 manat verməyi təklif
edirəm. Xahişim budur, qərarınızı mənə bildirəsiniz.</span><br />
<span class="textexposedshow">N. Nərimanov</span><br />
<i><br />
<span class="textexposedshow">AR Siyasi Partiyalar və
İctimai Hərəkatlar Dövlət arxivi. </span><br />
<span class="textexposedshow">Fond 609. Siyahı 1. İş
10. (Əl yazması, əsli rus dilində).</span></i></span></span><span style="color: #1d2129;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-71308387300493163082017-07-28T05:38:00.003-07:002017-07-28T05:38:24.904-07:00TƏNQİD. "hifzül-səhhət"<div style="text-align: center;">
<i><u>DOKTOR KƏRİMBƏY SULTANOV</u></i></div>
<div style="text-align: center;">
<i><u>İdarənin təklifinə görə bu kitab tənqid olunur </u></i></div>
<div style="text-align: center;">
<i><u><br /></u></i></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<i><u><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0OH9V9G6M3zO0GtOi3f7ZxNuu6Qr5xCMDPFYeLUkbcuixBdXeFd6CapZ7VoK7tZV03xgQa1-V6t_nwRwCbPTalaWTcy7rHfmBavnyv9ckA5mNWDlIxQ26Oqx2r1PoBWq2r_h6boXaStg/s1600/K%25C9%2599rim_b%25C9%2599y_Sultanov.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1125" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0OH9V9G6M3zO0GtOi3f7ZxNuu6Qr5xCMDPFYeLUkbcuixBdXeFd6CapZ7VoK7tZV03xgQa1-V6t_nwRwCbPTalaWTcy7rHfmBavnyv9ckA5mNWDlIxQ26Oqx2r1PoBWq2r_h6boXaStg/s320/K%25C9%2599rim_b%25C9%2599y_Sultanov.JPG" width="224" /></a></u></i></div>
<br />
<div style="text-align: center;">
<i><u><br /></u></i></div>
Vəzifəmiz ağır da olmuş olsa, genə milləti-insaniyyət naminə bu ağır vəzifəni<br />
qəbul edib işə girişirik. Bəradərimiz, yoldaşımız doktor Kərimbəy Sultanov da<br />
ancaq millət və insaniyyət naminə sözlərirnizə diqqət edər. Düz iyirmi il bundan<br />
müqəddəm mən "Nadanlığ"ı yazıb meydana buraxdım. Məşhur<br />
mühərrirlərimizdən biri Firidunbəy Köçərli "Nadanlığ"ı rus dilində tənqid etdi;<br />
yaramaz bir şey hesab edib yazanını, yəni məni lazımınca çubuqladı. Oxuyan<br />
deyirdi. "Nalanlığı yazan daha gərək əlinə qələm götürməsin. Fəqət onun<br />
çübuqlamäğı "Nadir şah"ın meydana gəlməsinə səbəb oldu...<br />
Doktor Sultanov 166 səhifədən ibarət olan kitabı tibbin ən ahəmiyyətli bir<br />
<br />
qismindən-elmi-səhhətdən bəhs edir. Bu qisim doğrudan" da tibbin idealı hesab olunur, yəni, hal-hazırda insanın əqli bir <br />
<a name='more'></a>nöqtəni özü üçün<br />
müqəddəs bir məslək hesab edib ciddi surətdə haman nöqtəyə yeriş edir. Nədir o<br />
nöqtə? Yəni, bir dərəcəyə çatmaq ki, insanın bədənini cürbəcür mərəzlərdən<br />
nəinki dərman vasitəsilə sağaltmaq və hətta mərazin qabağım almaq, ya mərəzi<br />
bilmərrə puç etmək ya onu zəifləşdirmək və yainki insanın bədənini bir növ<br />
bələmək ki, mərəz ona daxil olsa da, haman bədən mərəzdən zərər görməsin.<br />
Elmi-səhhət indiki halı və yerişi gələcəkdə doğrudan da müqəddəs, ali məqsədo<br />
çatmağa böyük ümidlər vəd edir və hətta keçən il "İqbal"da bəhs etdiyim<br />
professor Baxmetiyevin teoriya təsəvvürü bu məsələdə geniş və hala əqli<br />
çaşdıran yollar açır...<br />
Böylə bir böyük bir məsələni meydana qoymaq üçün böyük hazırlıq lazımdır.<br />
Gah vaxt bilmək bildirməkdən çətindir. Xüşusən elmi məsəiələri. İnsan əvvəla<br />
bilsin ki, özü yaxşı düşünsün; fəqət bir qeyrisini düşündürə bilməsin. Bir<br />
müəllimin öz elmini yaxşi bilməsi onun yaxşı müəllim olmağına hələ dəlalət<br />
etməyir. Uşaqlar çətin dərslərini asan və tez öyrənər isə müəllim doğrudan da<br />
yaxşı müəllim olmağını göstərar. Kitab və ya məqalə yazan əvvəl gərəkdir<br />
oxucularını gözünün qabağına gətirib də öz-özündən soruşa: Kimdən ötrü<br />
yazıram? Oxucular da mətləbi düşünməyə hazırdırlarmı?<br />
Bizcə, cənab Sultanov kitabını yazanda bu sualları görünür ki, unudubdur.<br />
Cənab Sultanov öz müqəddiməsində deyir: "Bir neçə on il bundan əqdəm<br />
hakimlik sənət hesab olunurdu və o zamanın həkimlərini sənətkarlar deyə<br />
adlandırırdılar" və sonrakı sözlərindən də məlum olur ki, tibb elmi dərəcəsinə<br />
ancaq bu "bir neçə on ildə" çatıbdır. Yəni çox vaxt deyil ki, biz doğrudan da<br />
sənətkardan həkim olmuşuq. Biz özümüz bu yavuqdan bəri həkim olduğumuz<br />
halda və aramızda minlərlə müxtəlif məsələlər hələ həll olunmamış bir zamanda,<br />
xüsusən elmi səhhət kimi müxtəlif məsələləriə dolmuş bir şöbədən bəhs etmək<br />
və haman bəhsi hala təzə yazı-pozu başlamış camaata yazmaq, əlbəttə, olar.<br />
Fəqət səmərəsi? Həman müqəddiməsində insanın bədəni nədən ibarət olmağım<br />
yazıb da deyir: "Biz tapmışıq kletkanı ki, bədənimiz bütün ayrı-ayrı kletkalardan<br />
ibarətdir". Hətta böylə bir kökü dil ilə yazılmış, vəsf olunmuş kletka nədən ibarət<br />
olmağım 5 il kletka üstə çalışan həkimlər, əlbəttə, düşünəcəklər, fəqət oxucuların<br />
bu məsələdə də hazır salmaqlarını da nəzərə almaq lazımdır. Habelə cənab<br />
Sultanov uzun-uzadı "ümumi azarlar" barəsində bəhs edib öylə bir şeyləri meydana gətirir ki, həkim olmayan üçün gərəksiz məlumatdır, desək<br />
də yarar; Məsələn, oxucunun nəyinə lazımdır bilsin: "deaqnustifə" nədir?<br />
"Anamniz" nədir? "Simpetyum" nədir? Və ya xalqın nəyinə lazımdır bilsin<br />
həkimlər nə fənd ilə mərəzi tapirlar? Böylə şeyləri yazıb cənab Sultanov gərəksiz<br />
misallar ilə güya istəyir bu camaatı inandırsın ki, həkimlər şarlatan deyildirlər.<br />
Əltəbbə, bu barədə cənab Sultanov həkimlər tərəfindən təşəkkürlərə layiqdir.<br />
Fəqət bir az da gərək oxucuların səbrini nəzərə almaq!<br />
Oxucu üçün lazım böylə bir məlumatlardan sonra cənab Sultanov bakteriya<br />
barəsində uzun məlumat verir. Burada demək istərdik ki ədəbiyyatımızda ən<br />
məşhur söz mikrobdur. Bu barədə türk və tatar dilində kitabçalarımız da vardır.<br />
Bu barədə çoxluca leksiyalar da oxunubdur. Doğru, elmi bakteriya, batsil və ya<br />
mikrob bir-birindən fərqli olmuş olsa da, bakteriya yerinə mikrob işlətsək,<br />
dünyalar qara geyinməz zənn edirəm. Burada cənab Sultanov öylə bir məsələlərə<br />
girişir ki, oxucular tamam kitabı yox, bəlkə bu iyirmi səhifədən ibarət məqaləni<br />
oxuyub qurtarandan sonra ancaq bunu biləcəklərdir ki, dünyada zərrəbini canlı<br />
heyvanlar (?) var imiş. Əsil elmi-səhhətə dair asan məsələləri axıra salıb ən çətin<br />
məsələlərdən başlamaq didaktika-elmi nozərilə böyük bir xətadır. Bu elm deyir:<br />
Əvvəl yavuqdan başlayıb uzağa getmək, yəni asandan başlayıb, çətinə gəlmək.<br />
Cənab Sultanov kitabında əsil hifzül-səhhətə dair məsələlər: Toz, su, hava və<br />
qeyrilər axıra düşübdür. Ən çətin bakteriya məsələsi qabağa keçibdir.<br />
Nədənsə, cənab Sultanov kitabda əsil elmi-səhhətə dair məsələlərə əhəmiyyət<br />
verməyir, verməyib də kitabına gigiyena elmi-səhhət adı vermək böyük cürətdir.<br />
Məsələn, su kimi bir böyük məsələ barəsində bəhs açıq quyu, çay suları<br />
barəsində müfəssəl söyləmək olmaz. Nə üçün doğrudan da Avropada və yainki<br />
Rusiyyada milyardlar xərc edib vədəprovodlar düzəldirlər? Burada<br />
vodoprovodlardan və ya kanalizasiyadan bir gözəçarpan statistika vermək və<br />
çıplaq sıfirlar ilə xalqın beynini oyatmaq nə gözəl olardı. Doğrudan da, Bakı<br />
camaatı, xüsusən müsəlmanlar hərgah bu vaxtadək içdikləri su nə olmağını<br />
bilsəydilər və onun zərərini düşünsəydilər şorlar suyu indi Bakının küçələrində<br />
sel kimi axırdı. Haman su məsələsində filtirdənmi söhbət etmək olmazdı?<br />
Vəhalən ki, hazır filtirlər vardır ki, altı min bakteriya suyu təmizləyib bir<br />
bakteriya ancaq tapılır. Bu məsələdə artezıan quyularımı əhəmiyyətsizdir. Bir<br />
yerdə həm su quyusu və həm rahatxana olub da, bunların bir-birinə yer altında yol olmağımı əhəmiyyətsiz<br />
məsələdir? Bəs, xüsusi yer məsələsi necə oldu? Toz və hava barəsində yazıb da<br />
və məktəb məsələlərinə ciddi surətdə girişməmək böyük xətadır! Cənab Sultanov<br />
bu sualların cavabında deyə bilər: mən müxtəsər məlumat verməyimi kitabın<br />
müqəddiməsində yazmışam. Onda yaxşı olmazdımı dıq mərəzinə dair "Hava ilə<br />
müalicə" məqaləsini bir az gödək yazaydınız. Əcəba! Kimdir indi həkimsiz<br />
özünü girə azot və ya muşyak ilə özünə müalicə edən? Bununla belə,bu barədə<br />
məqalə kitabın üç səhifəsini tutubdur. Bunun əvəzində yaxşı olardı ki, bir az da<br />
işıq barəsində məlumat veriləydi.<br />
Daha doğrusu, sirayətedici mərəzlər barəsində yazıb da müalicələrinə artıq<br />
əhəmiyyət vermədən əsil hifzül-səhhətə dair məsələlərə geniş yer vermək<br />
əfzəldir. Kitabda bir neçə elmi səhvlər də vardır; fəqət bu səhvlər oxucular üçün<br />
bir o qədər əhəmiyyətli deyil. Lazım olursa, cənab dokor ilə bu barədə söhbət<br />
edərik, tainki kitabın ikinci çapında təkrar olunmasın. Bununla belə, cənab<br />
Sultanovdan təvəqqə edirik ki, cənab Meçnikovun qocalığa dair təsvirinə artıq<br />
dərəcədə diqqət versin. Cənab Meçnikovun qocalıq barəsində leksiyasını mən<br />
eşitmişəm. Ona binaən, cənab Sultanovun Meçnikov teoriyası barəsində dediyi<br />
sözlərə şərik olmam. Bu teoriya və immunitet məsələsinə dair ümidvarıq cənab<br />
Sultanov ikinci çapda lazım olan məlumatı versin. Çünki bu iki məsələnin<br />
gələcəkdə elmi-səhhətdə böyük rollar oynamağına heç şübhə yoxdur.<br />
Dil məsələsinə gəldikdə, doğrudan-doğruya cənab Sultanov bir hünər<br />
göstəribdir ki, kitab sadə, açıq türk dilində yazılıbdır. Fəqət cənab Sultanov türk<br />
dilinin ədəbiyyatına, sərf və nahvinə bələd olsaydı, yaxşı olardı.<br />
Tibbə dair kitab yazmaq üçün zəhmət çəkənlərə bir söz də demək istəyirdik.<br />
Hal-hazırda tibb elminin böylə bir ağır şöbəsinə girişməkdənsə, bu şöbəyə dair,<br />
ayrıca-ayrıca məsələlər barəsində balaca kitabçalar yazmaq daha gözəl olardı.<br />
Hər halda, səhvlər ilə belə möhtərəm yoldaşımız Kərimbəy Sultanovun<br />
"Hifzül-səhhət" kitabı müsəlmanlar üçün gərəkli bir kitabdır. Səhv etməyiriksə,<br />
bu kitab doktor əfəndinin əvvəlinci zəhmətidir. Ona görə böylə səhvlər iş<br />
başlayanlar üçün müyəssərdir.<br />
Bir də gərəkdir bunu bilmək: iş görən səhv edər, iş görməyən səhv etməz. Biz<br />
səmimi qəlbdən yoldaşımızın böylə bir müqəddəs yola ayaq qoymağını təbrik edirik. Ümidvaram ki, Kərimbəy Sultanov alim bir adam<br />
olub da göstərdiyimız səhvlərdən qorxmaz və daha artıq cidd-cəhd edərkən<br />
bildiyi məlumatları müsəlmanlar arasında intisar edər. Doğrudan da yeni oxumuş<br />
diplomlularımızın arasında Kərimbəy Sultanov öz kitabı ilə şəfəqlənir. Böylə<br />
qeyrətli cavanlarımızın artması millətimizin xoşbəxtliyidir.Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-88521154911751017822017-07-28T05:33:00.004-07:002017-07-28T05:33:36.897-07:00HƏFTƏ FƏRYADI. İctimaİctima--toplanma deməkdir. Yəni bir çox adamın bir yerə yığılmağı. İctima--<br />
toplanma nə olmağını bir insandan savayı qeyri canlı şeylər də bilir, düşünür. Arı<br />
ictimaı, qarıncalar ictimaı.<br />
Həqiqət, bunların həyatlarına dürüst diqqət olunsa bunların ictima ilə hərəkət<br />
etməklərini görərsiniz. İnsan dünyaya gələndən, yəni ən vəhşi bir halətdə olarkən<br />
ictima nə olduğunu, yəni bir yerə yığılıb məşvərət etmək, tək bir adamın<br />
fikrindən əfzəl olduğunu düşünürdü. Fəqət insanlar vəhşi halətlərində az bir<br />
məsələlər üçün<br />
yığıncaq edərdilər. Əvvəlki adamların ictimalarında müzakirəyə qoyulan<br />
məsələlər əksəri-ovqat davaya dair məsələlər olardı. Yəni bir vəhşi qövm, digər<br />
bir vəhşi qövmün üzərinə gələn vaxt yığılardılar, məsləhət edərdilər. Qüvvətləri<br />
var isə müqabilə çıxardılar, yox isə tövcü ya bəxşiş və qeyri bir şey vermək ilə<br />
bəladan müvəqqəti xilas olardılar.<br />
Həqiqət, vəhşi bir qövm, nadan bir millət ictimalarında böylə bir məsələlər<br />
müzakirə olunar, deyilmi?<br />
<br />
<a name='more'></a>Doğrudur, hazırda XX qərinədə dava məsələsi mədəniyyətli millətlər<br />
arasında qoyulur. Fəqət bu yığıncaqlara ictima demək səhvdir. Hazır davaya dair<br />
məsələlər bir neçə adamın fikrilə meydana gələn yaman nifrətli bir vaqiədir.<br />
Daha doğrusu, hazır XX qərinədə davaya dair ictimalar olsa idi, heç bir dava<br />
meydana gəlməzdi....<br />
"İctima" sözünə hər kəs nə məna verəcəksə, versin. Fəqət biz bu "söz"də<br />
müqəddəs bir şey düşünürüz. "İctima" sözü aralığa gəlir isə biz deyiriz: bu<br />
ictimaın üzvləri müəyyən bir qövm millət tərəfindən seçilmiş vəkillərdir. Millət--<br />
yəni gecə-gündüz qan-tərdə işləyən, bir qarın ac, bir qarın tox, dünyanın hər<br />
məşəqqətinə davam edən ürəyi saf, hər şeyə inanan, haman sifətlərə görə<br />
"lotular" əllərində müdam sərgərdan qalan, özü hər şeydən məhrum xalq özünə<br />
yavuq, yəni dərdindən xəbərdar olan kimsələri seçib deyir: gediniz filan ictimaya<br />
bizim dərdimizə bir əlac arayınız, bizi bu məşəqqətdən xilas ediniz,<br />
düşündürünüz: biz qanundan ötrü deyiliz, qanun bizdən ötrüdür.<br />
Böylə bir vəkillərin toplanmasına biz ictima deyiriz. Əlbəttə, ürəyiniz daşa<br />
dönməyib, hiss damarlarınız kəndirlənməyibsə, ağlınız paslanmayıbsa, insan ilə<br />
heyvana tərcih verən qüvvəniz korlanmayıbsa, siz də böylə bir ictimada<br />
müqəddəs bir şey olmağını hiss edərsiniz....<br />
İnsan tərəqqi etdikcə, ictimalara ehtiyacı artar. Əvvəlki adamlar ildə, iki ildə<br />
bir toplanıb ümum bir məsələni müzakirəyə qoyardılar. İndi isə ictimaların sayıhesabı<br />
yoxdur. Elmin ciddi bir surət ilə yeriş etməyinə səbəb hər millətin<br />
həyatına dair məsələlər də göydən dolu tökülən kimi millətin başına tökülür.<br />
Fəqət kimi bu dolunun zərbindən tez ayılır, kimi gec. Baş dərisinin qalınlığı<br />
bunda rol oynayırmı, oynamırmı bilmirəm. Fəqət bunu bilirəm ki, dolu bir<br />
böyüklükdə, bir qüvvətdə bir yerə yağarkən insanların birinə tez təsir edir,<br />
ikincisinə gec, üçüncüsünə heç də təsir etməyir....<br />
İndi baxalım, bu doluların bizə təsiri varmı? İctima nə olmağını biz<br />
düşünürükmü? Doluların təsiri olsaydı, ictimalar da meydana gələrdi. Hankı bir<br />
yığıncağımıza ictima adı qoymaq istəyirsiniz? Məsələ, bu günlərdə bir adamın<br />
kefinə gəlib on, on beş adam başına cəm edib bir məclis açır: "Həzərat,--deyir--<br />
mənim vicdanım qəbul etmir ki, millətin balaları bir-birini öldürsün. Ona görə<br />
sizi dəvət etmişəm, tainki bir yol aramaq, böylə bir yaman adəti aradan<br />
götürmək".<br />
Zahirdə bu məclisə ictima demək olardı. Çünki qəzetə müxbirləri, ziyalılar və<br />
qarapapaqlılar, hətta qeyri millətdən bu məclisdə hazır var idilər.... Bundan artıq<br />
nə istəyirsiniz? Bununla belə bu məclisə ictima demək olmaz. Çünki haman nitq<br />
söyləyənlər, məsələni müzakirə edənlər xalq, camaat, yainki millət tərəfindən<br />
seçilməmişdilər. Siz indi deyə bilərsiniz, ictimalar var ki, heç bir seçkiyə ehtiyacı<br />
yoxdur. Məsələn: müəllimlər ictimaı, həkimlər ictimaı, injinerlər ictimaı....<br />
Doğru buyurursunuz, bu ictimalar azad ictimadır. Bu ictimaların üzvləri<br />
seçilmirlər. Bu ictimalarda müəyyən bir elmə dair məsələlər müzakirə olunur.<br />
Bir elm barəsində təzə fikirlər, təzə qanunlar həll olunur. Bir neçə ilin ərzində<br />
toplanan gizlin xəzinələr, fənlər aşkar olur, bilməyən öyrənir, bilən öz<br />
təsəvvürünü söyləyir. Demək ki, böylə bir azad ictima məktəb kimi bir şeydir.<br />
Böylə bir yığıncağa, ictimaya vəkil seçmək lazım deyil. Xahiş edən gedər<br />
öyrənər, məlumatını, biliyini artırar....<br />
Məsələ, bu günlərdə Peterburqda müsəlmanların ruhani işlərinə dair açılmış<br />
"ictima" yuxarıda zikr olunan elmi, azad ictimalardan gərəkdir hesab olunsun.<br />
Çünki bu ictimaya hər kəs istədisə getdi....<br />
"Müsəlmanların ruhani işləri", görünür, bir elmdir.... Fəqət bilirsinizmi bu<br />
"elm" hankı məsələlərə dair meydan açır? Arvad, kişi, oğlan, qız, nə bilim, nə<br />
məsələlər.... Yemək-içmək, oturmaq-durmaq, murdar-təmiz, xülasə, demək olar<br />
ki, anadan olandan ta qəbrə gedənədək bu məsələlər də müsəlman ilə<br />
vardır.Yəni, müsəlmanın bütün həyatı bu məsələlərdən asılmışdır, desək də<br />
yarar....<br />
Bu sözləri oxuyub da gözlərinizi bərəldəcəksiniz və deyəcəksiniz: necə ola<br />
bilər ki, bu qədər mühüm məsələlər müzakirə olunsun da, mənim xəbərim<br />
olmasın. Əcəba, mənim həyatım mənimmi, mən bir millət balasımı? Ya<br />
çovğunun, yelin qüvvəti ilə ağacdan kənara düşmüş, toza-torpağa bulanmış,<br />
saralmış bir yarpağammı? Əcəba! Məndə həyat nişanəsi yoxdur?<br />
Yoxdur, əfəndim! Yoxdur!<br />
Bir insan ki, öz hüququnu düşünmədi, o, insan dərəcəsinə hələ çatmamış. Bir<br />
millət ki, həyatına dair məsələlər həll olunan vaxt yatar, lal olar, o millətin<br />
diriliyi şübhəlidir. Bir millətin "yol göstərənləri", "mühüm bir ictimaı"<br />
gizlədərlər isə, millətə aşkar xəyanət etmiş olarlar. İndi iş-işdən keçibdir. Fəqət<br />
qəzetələri oxudunuz isə Peterburqda müsəlmanların ruhani işlərinə dair ictimaın<br />
nə olmağını bildinizmi? Müzakirəyə qoyulan məsələlərə diqqət etdinizmi?<br />
Etdiniz isə "müsəlman fraksiyasının" biliyini, qanacağını, əqidəsini də gərək<br />
biləsiniz. Bu sözləri deyib də fraksiyaya dair fikrimi gizlətsəm, mən özümü<br />
millətə xəyanətçi hesab etmiş olaram.... Fraksiyanın bir üzvü birisinə yazır: filan<br />
vaxtda filan məsələlər müzakirə olacaqdır. Bir özünüz, bir də bir adam<br />
müsəlmanlar tərəfindən filan "ictima"ya gətirərsiniz.... Ah, bədbəxt millət,<br />
düşünürmüsən? Sən seçdiyin vəkil sənin hüququnu ayaqlamaq istəyir.... Sənə<br />
yazmır, sənin hüququnu mühafizət edən, yolunda minlərcə məşəqqətlərdə<br />
bulunan, gecə-gündüz dərdinə yanan, göz yaşı tökən qəzetənə də yazmır. Fəqət<br />
özü kimi bir qanacaqda, bir əqidədə kimsənəyə yazır: gəliniz, özünüz ilə bir<br />
adam da gətiriniz.... Bu adam da özü ilə yoldaşlar apardı. Haman yoldaşlardan<br />
biri də nitq söylədi: həzərat, şəriət ilə 9 yaşında qızı ərə vermək olar, ona binaən<br />
bu qanuna əl dəymək olmaz....<br />
İştə, budur, cənab "vəkilin" camaat işinə, ictimaya olan əqidəsinin səmərəsi!<br />
Böylə bir vəkilin yol göstərməyi ilə nerəyə gedəcəksən? Böylə bir gülünc,<br />
mənasız ictimalardan nə gözləyəcəksən?Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-47428030771954619942017-07-28T05:31:00.007-07:002017-07-28T05:31:52.347-07:00HƏFTƏ FƏRYADI. ƏqidəƏqidə--inanılan şey, etiqad, inam deməkdir. Yəni insan bir şeyə inanır, ona<br />
ibadət edir, onu hər şeydən müqəddəs bilib ruhunu, ağlını, tam vücudunu onun<br />
yolunda sərf etməyə çalışır....<br />
İnsan ya elm, ya tərbiyə və ya təcrübənin təsirindən müəyyən bir əqidə sahibi<br />
ola bilər.<br />
<br />
<a name='more'></a>Tutalım ki, bir adam müəyyən bir əqidə sahibidir. Məsələn, həyat-dirilik nə<br />
olmağını böylə düşünür: dünya beş gündür, beşi də puç. Bu dünya eyş-işrət<br />
meydanıdır. İkinci dəfə daha bu dünyaya gəlməyəcəksən. Bu keçən gün, keçən<br />
saat, keçən dəqiqə ömründən gedir, mümkün olduqca onu ver zövqü-səfaya, ta<br />
ürəkdə qalmasın arzun, köçəndə darülbəqaya. Bu müəyyən bir əqidədir.... Bu<br />
əqidənin sahibi həyat-diriliyin nə olmağını böylə anlayıbdır. Şəksiz, bunun feli,<br />
qövlü, ruhu, hissiyyatı əqidəsinə müvafiq gərəkdir hərəkət etsin.<br />
"Dünya beş gündür, beşi də puç" əqidədə olan nə tövr gərəkdir zindəganlıq<br />
keçirsin? Səhər yerindən durub çayını içər, çaydan sonra ya kantora, ya dükana<br />
və yainki zavoda gedər. Namaz qılır, qılmayır, o bizim işimiz deyil, özü bilsin,<br />
öz allahı. Günlük məişətində öz həmcinsləri ilə nə tövr rəftar edir, kimi aldadır,<br />
hankı yetimin pulunu yeyir, hankı adama quyu qazıyır, bu da bizim işimiz deyil.<br />
Fəqət onu bilirik ki, günorta aş qazanını doldurub kəlləni atır, axşam yenə də<br />
çay içib, xörək yeyib, qəlyanı xoruldadır və sonra bir az uşaqlar ilə oynayır, bir<br />
az da arvadına yaxşı-yaman deyib genə də kəlləni atır.<br />
İl uzunu bu tövr ömür keçirir. Fəqət haman bu əqidədə olub da bir parası,<br />
yəni bir para rəndələnmişlər, üzdən pak, təmiz, ruh sarıdan ən zəiflər, axşam<br />
çaylarını və xörəklərini klublarda yeyərlər. Bunlar da dünənki ərəqçin örtəndilər.<br />
Fəqət zəmanənin təqazası kluba getməyi, klubda çörək yeməyi, səhər saat üçə,<br />
dördədək qumar oynamağı bunlardan tələb edir. Yaxşı fikir versəniz, görərsiniz<br />
həqiqət bu iki qisim adamların müəyyən bir əqidəsi vardır, yəni, dünyaya nə<br />
üçün gəlməklərini bu tövr anlayıblar; həyat nə olmağını bu tövr düşünüblər.<br />
Bunlarıi hərəkətləri, yəni durub-oturuşları, bütün həyatları müəyyən bir əqidədə<br />
olmaqlarını göstərir: dünya beş gündür beşi də heç. İnsan yaranıbdır ölməkdən<br />
ötrü, ye, iç, kef et, dünyanın hər bir ləzzətini dad!.... Böylə bir əqidə sahiblərinə,<br />
əqidələrinə müvafiq zindəganlıq edənlərə mən heç vaxt təəccüb etmirəm, çünki<br />
bir şey ki, təbii yol ilə gedir, ona təəccüb etməməli. Məsələn, bu qisim<br />
adamlardan tutalım ki, biri qeyri bir əqidəyə qulluq edir, fikir edib özü üçün bir<br />
yol tapıbdır. Doğrudur, deyir: dünya beş gündür, fəqət bu beşgünlük dünyada<br />
gizlin xəzinələr, gizlin sirlər, qüvvələr, mühüm məsələlər, açılmayan düyünlər,<br />
təbii qanunlar vardır. Bunları aşkar etmək, təbii qanunları həll edib meydana<br />
buraxmaq insanın vəzifəsidir. Mən insanam isə bu məsələlərin birini biqədri<br />
qüvvə mən gərəkdir həll edəm, tainki dünyadan köçəndə insana məxsus olan<br />
vicdan "gərdişin hankı bir qüvvəsini ümumi insandan ötrü həll etdin?" sualını<br />
verəndə isə mən məğrurluqla cavab verəm.<br />
Həqiqət, yuxarıda zikr olunan "müəyyən əqidə" sahiblərindən biri böylə bir<br />
müqəddəs əqidədə olub, həyatı müdam gərdiş ilə müharibədə, təəccüb deyilmi?<br />
Odur ki, deyirəm, zikr olunan həriflərin "əqidələri"nə və əqidələrinə müvafiq<br />
hərəkətlərinə heç vaxt təəccüb etməməli.<br />
Dünya və həyat nədir? İnsan nə yol ilə yeriş edib də "insanlıq" dərəcəsinə<br />
çatmış? --suallarına bünövrəsiz bir adam cavab verə bilməz. Yəni demək<br />
istəyiriz: gərdişə (prirodaya) yavuq olmaq, onu sevmək, onun gizlin xəzinələrini<br />
tapmağa səbəb olur. Bu da oxumaq ilə olan bir şeydir. Bünövrəsiz, yəni elmsiz<br />
böylə bir mühüm məsələlərə girişmək çətindir. Bu "müəyyən əqidə" sahibləri<br />
elmdən məhrum olub da bunlardan qeyri bir şey tələb etmək, ya qeyri bir əqidə,<br />
məslək gözləmək olarmı? Yox, əfəndim!<br />
Təbii, alma toxumundan gərəkdir alma ağacı bitsin, deyilmi? Biz buna<br />
təəccüb etməyiriz. Biz təəccüb ediriz özlərini "müəyyən bir əqidədə" olanlara<br />
oxşadan "balta başlılar"a, "döşləri nallılar"a, "başları qaqartlılar"a. Balta, nal,<br />
qaqart bunların darülfünunda elm təhsil etməklərini guya göstərir. Rusiyadakı və<br />
Avropadakı darülfünunlar Molla əmi yazdığı "Mazandaran" darülfünunlarına<br />
oxşamırlar. Bu darülfünunlarda həqiqət, mükəmməl surətdə müəyyən bir şöbəyə<br />
dair elm oxunur. Məxsus bir sənətə dair lazımınca məlumat verilir isə ümumi<br />
məsələlər, yəni insanın ağlını hərəkətə gətirən, ruhunu təmizləyən məsələlər də<br />
müdam müzakirə olunur.<br />
Demək ki, bir sənətdən savayı darülfünunda xahiş edənlər üçün elmlər<br />
dairəsində ümum həyata dair geniş bir meydan açılır. Fəqət görən göz, eşidən<br />
qulaq, sağlam beyin, hissli ürək gərəkdir olsun. Bunlar oldu isə, şəksiz, müəyyən<br />
bir əqidə də meydana gəlir.<br />
İndi məndən sorarsınız: Bizim oxumuşların əksəri hankı bir yol ilə gedir?<br />
Hankı bütə sitayiş edir? Hankı bir nöqtəyə yeriş edir? Doğrusu, bu suala birdənbirə<br />
cavab vermək çətindir. Fəqət bunu təkrar edə bilərəm ki, insanın həyatına,<br />
yeni dolanacağına baxıb onun məsləkini bilmək mümkündür.<br />
Bu mənim təsəvvürümdə, ola bilsin də bu təsəvvür səhv olmuş ola. Səhv<br />
deyilsə, yəni siz də bu təsəvvürdəsiniz isə, bir para bizim intelligentlərin<br />
məsləkləri, əqidələri barəsində nə üçün məndən sorursunuz?<br />
Buyurunuz klublara, restoranlara, daha nə bilim nerəyə! Nerəyə, nerəyə....<br />
Yainki buyurunuz cəmiyyətlərə.... Cəmiyyətlərdə oturub bunların hərəkətlərinə,<br />
nitqlərinə baxınız, diqqət ediniz: ikiüzlülük, "filan hacının qaşqabağına" baxıb<br />
sözünü dəyişmək, qaraya ağ, ağa qara demək. Vicdanını, əqidəsini qara pula<br />
satmaq--bunların hamısını özünüz görürsünüz, eşidirsiniz.<br />
Diplomlu provakatorların, şpionların, "cəmiyyətlər"in, millətin minlərcə<br />
pullarını yeyib sonra haman cəmiyyətə, haman millətə xəyanət edənlərin hələ<br />
sözlərini danışmıram....<br />
Həqiqət, hərdənbir oturub fikir edirsən: bir millətin müəyyən bir yolu,<br />
məqsudi olmadı isə, o millətin istiqbalı dəhşətli bir fırtınaya düçar olacaqdır,<br />
deyilmi? Düz bir yol, saf, sağlam, dəyanətli bir əqidə kimdən gözləmək?<br />
"Əlbəttə, oxumuşlardan" ... deyib xəcalətinizdən başınızı aşağı<br />
salacaqsınız.... Və ürəkdən ah çəkib deyəcəksiniz: Ah, bədbəxt millət!<br />
Müqəddəs bir əqidəni "sən" kimdən gözləyirsən?Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-9892372330839690732017-07-28T05:30:00.004-07:002017-07-28T05:30:29.336-07:00"TELEFON""Drr.... Drr.... Drr....<br />
"Hə, kimsən?"<br />
""Bürühani-tərəqqi" idarəsimi?"<br />
"Bəli, özüdür. Siz kim?...."<br />
"Arı bəy" (Bal qurdu).<br />
"Aha, buyurunuz."<br />
"Təzə xəbər istəyirsinizmi?"<br />
"Buyurunuz, baxalım."<br />
<br />
<a name='more'></a>"Deyirlər, müzəffəri məktəbində o qədər uşaq var ki, otaqlar tutmur.<br />
Əncümən yığılıb bu məsələni müzakirə edəndən sonra böylə qərar ediblər ki, bir<br />
zorba ev tutsunlar. Pul məsələsi araya gələndə qoçağım tacirlər min-min veriblər.<br />
Əhvalatdan böylə görünür ki, məclisdə olanlar böyük bir qeyrət göstəriblər.<br />
Hətta iş bir yerə çatıbdır ki, konsulxana qulluqçularından birisi gücü heç bir şeyə<br />
çatmayıb, əlli manata dəyən bir it bağışlayıbdır ki, məktəbin skamyalarını<br />
səhərdən axşamadək güdsün, taki oğrular aparmasınlar.... Və bir də qərar<br />
qoyublar ki, məktəbdə rus dili oxunsun, hazır müəllim olmamağına görə qeyrətli<br />
tacirlərdən biri müvəqqəti olaraq rus dili dərsini boynuna almış."<br />
"Cənab Arı bəy. Təvəqqe edirik axırıncı məsələni təhqiq edəsiniz, çünki<br />
tacirlərdən hankı birisi rus dili müəllimliyini bacara bilir? Bu əhvalat səhv<br />
olacaqdır."<br />
"Xeyr, xeyr, necə ki deyirəm, elədir. Təəccüb etməməli...."<br />
"Cənab Arı bəy, pək əla, bunların hamısını təb edərik. Fəqət bir iş var ki, iki<br />
gün bundan müqəddəm idarəyə verdiyiniz xəbərlərlə bu xəbərlər bir-birilə düz<br />
gəlmir: əvvəl xəbər verdiniz ki, müzəffəri məktəbinin müəlliminin cibində<br />
siçanlar oynayır. İndi deyirsiniz, tacirlər böylə bir qeyrət göstəriblər. Doğrusu,<br />
bu xəbərlər təhqiq olunmasa, qəzetəmizdə yer verilməyəcəkdir."<br />
"Drr.... Drr..... Drr...."Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-57607805491109322892017-07-28T05:29:00.005-07:002017-07-28T05:29:47.051-07:00"TELEFON""Drr.... Drr.... Drr...."<br />
"Hə, kim ola?"<br />
""Bürühani-tərəqqi" idarəsimi?"<br />
"Bəli, siz kim?.... "<br />
"Arı bəy."<br />
<br />
<a name='more'></a>"Buyurunuz, nə var, nə yox?"<br />
"Əhvalat çox, fəqət hələ bunları yazınız: cənab konsulun teatr barəsində<br />
verdiyi hesab cəmi rus, firəng, alman, ingilis, yapon qəzetələrində çap<br />
olunacaqdır. Tainki bu millətlər dəxi zəhmət çəkib tufandan tələf olan iranlıların<br />
yetimlərinə ianə göndərməsinlər. Çünki ianə göndərib iranlıların boyunlarına bir<br />
böyük haqq qoyacaqlar. Nə lazım düşüb, canım! Hazır özümüz, allah bərəkət<br />
versin, teatrdan lazım olan pulu götürdük. Qoy əcnəbilər bizim də qeyrətimizi,<br />
həmiyyət-himmətimizi görüb sarsaq-sarsaq söylənməsinlər, "vəhşi müsəlman"<br />
deməsinlər. Bir iş var, yığılan ianə gərək hər şəhərə ayrı-ayrı göndərilə."<br />
Məsələn: əlli qəpik Ərdəbilə və qeyr. Böylə olan surətdə poçta xərci<br />
barəsində məsələ hazırda ciddiyyətlə müzakirə olunur....<br />
"Cənab Arı bəy! Bu barədə Peterburqdan nə xəbər?"<br />
"O barədə vəkillər gələndən sonra böyük "doklad" olunacaqdır...."<br />
Ay Moskva şəhərində bir qız sevmişəm.<br />
Ay sarıbaş sonama dərdim demişəm.<br />
Bağçada güllər,<br />
Oxur bülbüllər.<br />
"Drr.... Drr.... Drr.... "<br />
"Canım, nə söyləyirsən, Arı bəy? Bu şikəstə oxuyan kimdir, qoymur<br />
sözlərinizi yaxşı eşidim, sözünüz yarımçıq qaldı. Söyləyiniz görüm."<br />
"İdarəmi, ha, ha, ha, bağışlayınız, sözüm qurtardı. Ancaq kefim gəlmişdi, ona<br />
görə yavaş-yavaş zümzümə edirdim. Fikr etdim ki, eşitməzsiniz, nə bilim ki,<br />
"telefon" belə gurultu salır."<br />
"Drr.... Drr.... Drr.... "Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-5540708901965922502017-07-28T05:29:00.000-07:002017-07-28T05:29:01.766-07:00ƏZİZ VƏ MÖHTƏRƏM YOLDAŞ CAHANGİR ZEYNALOVSizin 25 illik yubileyinizə dair dəvətnamə bilməm nə səbəbə mənə gec<br />
çatmış. Vaxtında çatmış olsa da, nə edə bilərdim? Aramızda böyük dərya,<br />
Qafqaz dağları və ixtiyarsızlıq... Fəqət bu gündə istərdim sizi təbrik edənlərdən<br />
olub öz hissiyyatımı söyləyəydim. Bir yerdə bir səhnənin üstə keçən günləri yada<br />
salıb, heç olmazsa, beş dəqiqə, on dəqiqə, bir saat ikimizə məlum səhnəni<br />
gəzəydik. Həmin səhnənin hər bir küncü, hər bir divarı, balaca-balaca taxtadan<br />
bölünmüş otaqları bizi nə bir gözəl halətə gətirərdi!<br />
<br />
<a name='more'></a>25 il bündan müqəddəm halımızı nəzərə gətirib fikrimizlə bu uzun<br />
məşəqqətli, tikan ilə səpilmiş yolu seyr etmək ruhumuzun təzəənməyinə,<br />
əqlimizin qüvvatlənməyinə, hissiyyatımızın tərənnümə gəlməyinə səbəb olardı<br />
desəm, səhv etməmişəm. Böyləmi? Ah, nə gözəl vaxtlar! Nə ali, müqəddəs<br />
fikirlər, məqsədlər! Belə bir halətdə olmaq mənim üçün mümkün olmadı. Fəqət<br />
fikrim haman səhnədə seyr edirkən sizi "Hacı Qara" rolunda nəzərimə gətirdim.<br />
Ah... Nə gözəl mənzərə! Teatr dolu. Siz "Hacı Qara" rolunda səhnənin üstə,<br />
camaat əl vurur, afərin söyləyir. Siz isə məğrurluq ilə camaata baxıb öz<br />
Özünüzə deyirsiniz: "Haman bu rolda 25 il bundan müqəddəm mənə<br />
"oyunbaz" deyirdilər. Mənə həqir nəzərlərlə baxardılar. İndi isə afərin deyirlər,<br />
təbrik edirlər..."<br />
Əziz, möhtərəm yoldaş! 25 il milli teatra qulluq etmək böyük xidmətdir.<br />
Ələlxüsus sizin xidmətiniz. Çünki siz artist namini qəbul edən vaxt bakılılar<br />
artistə "oyunbaz" deyib həqir nəzərlərlə baxırdılar. "Gəlmələr" milli teatırın<br />
tərəqqisinə çalışarkən, Bakı cavanlarını özlərinə yoldaş etmək, onları (cavanları),<br />
belə bır gözəl işdən məhrum edirdi. Siz isə teatrın xalqa nəfşini anlayıb camaatm<br />
nəzərində həqir olan bir işə şüur etdiniz! Bu fikir ilə ki, vaxt olar, camaat səhvini<br />
anlar. Bu gün mənə həqir nəzərlə baxan camaat, mənə "oyunbaz", kəndirbaz<br />
söyləyənlər, məni bu səhnənin üstə alqışlayıdar, təşəkkürlər edirlər..."<br />
Həqiqət, 25 ildən sonra da belə oldu. Sizi alqışladılar, təbrik etdilər. 25 il<br />
ərzində çəkdiyimiz zəhməti milləl unutmadı və haman zəhmatin meyvəsini<br />
anlayıb teatra həqir nəzərini dəyişdi. Artist "oyunbaz" deyil, bəlkə böyüldər üçün<br />
nəsihətçi olmağını düşündü...<br />
Əzizim! Milli teatr yolunda etdiyiniz xidmət heç vaxt unudulmayacaq.<br />
İstiqbalda milli teatrımız barəsində yazılan təvarixdə sizin isminiz söylənəcək.<br />
Söylənib də gələcək balalarımıza yadigar qalacaq. Onlar oxuyub da<br />
düşünəcəklər! Artistdən "oyunbaz" namını götürmək üçün nə uzun müddət, nə<br />
zəhmətlər, nə məşəqqətlər:<br />
Ümid edirəm bu yubiley günündə camaatın sizə alqışları gələcəkdə milli<br />
teatra dair dəyanətinizin qüvvətlənməyinə, qeyrrətinizin artmağına və<br />
məsləkinizin üstə davam etməyə səbəb ola.<br />
Teatr tərəqqisinə çalışmalı. Çünki "...Millətini sevən şəxs milli teatrını da<br />
gərək sevsin"...<br />
Afərinlər olsun sizə, əziz, möhtərəm yoldaş!..Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-14319128155880547992017-07-28T05:28:00.001-07:002017-07-28T05:28:23.621-07:00CÜMƏ SÖHBƏTİ<div style="text-align: right;">
<i>Yoldaşlıqda gər olmuya ittifaq</i></div>
<div style="text-align: right;">
<i>Əmrlər yeriməz, olunar nifaq....</i></div>
<div style="text-align: right;">
<i>Düz gətirməz əhli-nifaq işləri</i></div>
<div style="text-align: right;">
<i>Ağrıyar başları, sınar dişləri....</i></div>
<div style="text-align: right;">
<i><br /></i></div>
Bu sözlər məşhur "Balıq, ördək və xərçəng" əhvalatının müqəddiməsidir.<br />
Uşaq vəqti bu əhvalatı bizə dərs verən böylə bir nəsihət verirdi: balıq, ördək və<br />
xərçəng arabaya qoşulub çəkmək istədilərsə də, lakin çəkə bilməyirdilər, ondan<br />
ötrü ki, bir cinsdə deyildilər. Demək ki, bunlar bir cinsdə olsaydılar, yəni<br />
xasiyyətləri, zatları bir olsa idi, qoşulduqları arabanı bir yerə aparıb çıxardardılar.<br />
Yəni, ittifaq bir cinsdə, bir zatda olan canlı şeylərin aralarında ola bilər.... Balıq,<br />
ördək, xərçəng bir xasiyyətdə deyildilər isə də, hərəkətlərindən ittifaq görünür<br />
idi. Arabaya qoşulmaqları ona dəlalət edir. Bununla belə, "başları ağrıyıb dişləri<br />
sındı", arabanı yerindən tərpədə bilmədilər: balıq su olan tərəfə, ördək havaya və<br />
xərçəng geriyə zor edirdilər....<br />
<br />
<a name='more'></a>Bəli, əsil mətləb budur: ittifaq bir cinsdə, bir xasiyyətdə olan canlı şeylər edə<br />
bilərlər və ittifaq olan yerdə nifaq olmaz.... Müəllimimiz böylə bir nəsihət<br />
edərdi, biz müəllimimizi sevərdik. İndi getdikcə məhəbbətimiz dəxi də gərəkdir<br />
artsın. Nə səbəbə artmasın? İnsanın qədrini bir öləndə bilərlər, bir də qeyrilərilə<br />
təfavüt qoyanda. Məsələn, bizim müəllimimiz həmişə söylərdi: "Uşaqlar, ciddücəhd<br />
ediniz, ibtidai kəndi dininizi, dilinizi öyrəniniz, siz dininizi, ana dilinizi<br />
bilməsəniz, millətinizə yavuq olub onun dərdini anlamayacaqsınız. Anlamayan<br />
surətdə onun dərdinə əlac edə bilməyəcəksiniz. Əlac etməyən surətdə nəyə<br />
lazımsınız? Lazım olmayan surətdə millət deyəcək: oxutmaq fəna işdir.<br />
Uşaqlarımız oxuyurlar, lakin bundan nə hasil? Öz mənfəəti üçün oxuyub axırda<br />
mənim dilimi, dinimi bəyənməməkdən isə oxumasa məsləhətdir.... Böylə olsa<br />
millətinizə böyük xəyanət etmiş olursunuz.... Bu nəsihətləri müəllimimiz<br />
söyləyir idi, insafən iş də görür idi. İndi "bu sözlərin əvəzinə" söyləyirlər:<br />
"Uşaqlar! Ana dilinizi unutmayacaqsınız, unutsanız da zərər yoxdur. Ana dilinin<br />
cibinizə xeyri yoxdur. "Xarici" dillərə səy ediniz. Çörək onlardadır.... Mənim<br />
məsləhətimə əməl etməsəniz "yarımçılıq" cərgəsinə daxil olarsınız.... " "Axmaq"<br />
şagirdlərdən biri çox da millətdən dəm vuranda müəllim qeyzlənib deyir: "Ah, nə<br />
çox millət, millət, söyləyib boğazınızı yırtırsınız? Millət mənim cibimdə.... Xa,<br />
xa, xa!!!" İyirmi il bundan müqəddəm bizə deyirdilər:--Oxuyunuz, uşaqlar!<br />
Millət sizi gözləyir.... İndi iyirmi ildən sonra deyirlər:--Millət mənim cibimdə....<br />
Böylə iki bir-birinə bərəks əqidələr! Böylə bir-birinə zidd millət müəllimləri!<br />
Hankını dost tutmaq? Hankısına uşaqları tapşırmaq? Hankısı "hörmətə" layiq?<br />
Mənimmi təsəvvürümü gözləyirsiniz?! Gözləməyiniz, əfəndim! Söyləsək,<br />
yenə də "ətir" məsələsində mahir "diqqətçilərim" köhnə hamamdan dəm<br />
vuracaqlar.... Yenə də "divarın quyruğu var" deyən iftiraçılar məqalələr<br />
"düzəldəcəklər". Yox, əfəndim! Biz kəndi təsəvvürümüzü söyləməyəcəyiz, vəqta<br />
ki, bizim sözlərimiz bir neçə qareyə ağır gəlir. Kəndi sözlərimizi açıq, aşkara<br />
çıxarmaq vacibmi olubdur? Axırda buğz bir payəyə çatar ki, "mərc" ilə məqalə<br />
yazmağı adət edərlər.... Xeyr, əfəndim, fikir ediniz, hankı müəllim millət işinə<br />
yararsa, özünüz söyləyiniz. Biz isə ancaq bunu deyə biləriz ki, ikinci müəllimin<br />
ürəyi "açıqdır", "saf" adamdır, ürəyindəki dilindədir. Bundan savayı, çox<br />
məlumatlı, "bütün" adamdır, "yarımçılıq" deyil! Dəlilmi istəyirsiniz? Buyurunuz,<br />
əfəndim! Təsdiq etsəniz də, etməsəniz də biz anladığımız düyünü açacayız, bəli,<br />
məzkur müəllim məlumatlı gərəkdir ola, yəni millətin işlərinə xəbərdardır: çox<br />
gözəl anlayıbdır!.... Dürüst diqqət ediniz: bir millət ki, başına dəydiyi toppuzu<br />
anlamıya, bir millət ki, öz əli ilə özünə quyu qaza, bir millət ki, yaxşı ilə yamana<br />
fərq qoymaya, bir millət ki, aşkar "bəlanı" özündən rəf etməyə qadir olmaya ...<br />
bir millət ki, bir-birindən təfriqə<br />
düşüb bir-birinin əqlindən, ruhundan, dərdindən xəbər tutmadı.... Bu millət<br />
barəsində nə demək olar? Hərgah millətin hümməti, həmiyyəti, ittifaqı olsaydı,<br />
yəqin ki, onu "cibə" qoymazdılar, yəqin ki, onun lisan müəllimləri "ah, ana<br />
dilindən nə mənfəət" sözlərini fikirlərindən keçirtsələr isə də, açıq deyə<br />
bilməzdilər. Kara nə söyləyirsən, söylə! Kora nə göstərirsən, göstər! Lalın<br />
barəsində nə yazırsan, yaz! Kimdir cavab verən? Kimdir həqq ilə ağızları<br />
bağlayan? Kimdir? Buyurunuz! İndiyədək rus qəzetələri biçarə Spiridonovanın<br />
barəsində proteslər ilə doludur; kişilər, övrətlər, oğlanlar, qızlar qəzetələrdə göz<br />
yaşı ilə yazılmış məktublar dərc edib binəva qızı axır nəfəsdə cəlladların əlindən<br />
xilas etmək istəyirdilər.... Bu ittifaq, ittihad Avropanı da hərəkətə gətirdi.... Siz<br />
nə etdiniz? Tutalım siz siyasi məsələdə "Dardanel" yuxusuna mübtəla<br />
olubsunuz.... Tutalım "Bəndərə gələn dava gəmilərinə" ümid bağlayıbsınız....<br />
Tutalım "ac quzğunlara" rəhm etdiniz.... Orenburq nə oldu? Hankınız bir<br />
məktub yazıb kəndi qəminizi izah etdiniz? Hankınız baykot məsələsini anlayıb<br />
səs-səsə verdiniz?<br />
Yox, əfəndim! Yox! Tamamdır! Qəzetəni vaxt keçirməkdən ötrü<br />
oxuyursunuzsa oxumayınız, o vaxtı pul qazanmağa işləyiniz....<br />
"Kim kimi öldürdü" əhvalatlarını bilmək istəyirsiniz isə istəməyiniz, sizə də<br />
sirayət edər. Ümumi millət işlərini bilməkdən ötrü oxuyursunuz isə diqqətlə<br />
oxuyunuz: hər mətləbə, hər kəlməyə, hər nöqtəyə xüsusən çoxca nöqtələrə diqqət<br />
ediniz, vaxtınız var isə sətirlərin arasına da bir nəzər yetiriniz, oxuduğunuz<br />
məqaləni təkrar ediniz, yoldaşınızdan sorunuz, bəhs ediniz, hamısından artıq<br />
fikrinizi cəmən söyləyiniz, ittifaq, ittihad ediniz! Yoxsa dininiz, diliniz,<br />
ixtiyarınız məzkur arabaya yüklü olub, özünüz balıq, ördək, xərçəng olsanız,<br />
arabanız bir yana çıxmayacaqdır. Biri suya gedər, biri havaya uçar, biri də geridə<br />
qalar.... Yükünüz isə tarmar olar.... Tarmar oldusa, axırınız nə olmağını<br />
anlamayırsınızmı? Anlayırsınız isə niyə bu sözləri oxuyub da, başınızı boş yerə<br />
yırğalayırsınız? "Bunlar cəfəngiyatdır, bunlar adam aldatmadır, bunlardan bir şey<br />
çıxmaz, allah özü yar olsun" deyirsiniz, sonra qəlyanı xoruldadıb sakit<br />
olursunuz.... Pulunuzmu yoxdur? İş görənlərinizmi yoxdur? Nə vaxt bunları cəm<br />
edib bunlar ilə ittifaq etdiniz? Ya edib də axırda nifaq gördünüz? İttifaq! Nifaq!<br />
Biri-birinə zidd, biri-birini puç edən sözlər! Ay çıxanda gün gizlənən kimi, gün<br />
çıxanda ay gizlənən kimi, ittifaq işləyəndə nifaqın nə işi? Fəqət nə<br />
etmək? Bu barədə biz "xoşbəxt" hesab olunuruz, çünki bizim "günümüz"<br />
çıxanda"ayımız" da doğur....<br />
Əcəba!<br />
Bəli, əfəndim, çox təəccüblüdür! İttifaq nifaqı puç edərkən bizdə birbirini<br />
"doğuzdurur". Yüz illər ilə ruhanilərimiz bağlayan ittifaq iki<br />
qardaşın arasına nifaq salmadımı? Müftəxor vəzirlər həmişə ittifaq edib<br />
islam məmləkətlərini puç etmədilərmi? İndi etməyirlərmi?<br />
Ah, tutalım, bu səhvlər mazidə cəhalətdən olmuş, hal-halzırda<br />
"törənən" "ittifaqlara" sözünüz nədir? Buyurunuz,əfəndim! Biz bir-bir<br />
söyləyiriz, lakin unutmamaqdan ötəri siz dəftərə yazınız, ürəyiniz daşdan<br />
isə hümmətiniz, həmiyyətiniz, qeyrətiniz hələ oyanmayıbsa və oyanmağa<br />
ümidiniz yox isə zildə yazdığımız "ittifaq azarına" dair nüsxələri tez-tez<br />
oxuyunuz, bəlkə şəfa tapdınız, indi şəfa tapmasanız da bəlkə qulaqlarınız<br />
doldu, "qulaqlarınız dolarkən bəlkə diliniz öyrəşdi, diliniz öyrəşərkən<br />
bəlkə uşaqlarınızın yanında tez-tez təkrar etdiniz, tainki gələcəkdə bunlar<br />
da sizin kimi "xoşbəxt", "millətpərəst", "hürriyyətpərəst" olmayalar....<br />
İndi yazınız, əfəndim: "ittifaq" azarları bunlardır:<br />
<b>Birinci</b>. Zənginlərimizə dair azar: bunlar ittifaq ediblər ki, əlsizayaqsızlara<br />
pul verməsinlər, sahibsiz naxoşlarımıza azarxana tikilməsin,<br />
sahibsiz qoca övrətlərimiz, kişilərimiz ömürlərinin axırında rahatlıq<br />
görməsinlər, bu hamı müftəxorlar köməksiz qalıb o dünyaya köçməkləri<br />
məsləhətdir. Bunlardan "mənfəət" görünməyir.... Əbəs yerə havanı<br />
korlayırlar....<br />
Bu azara dair nüsxə: evdən kantora gedəndə gözünüzə qara eynək<br />
taxınız, ətrafa baxmayınız.... Ürəyiniz yumşaq olub qorxursunuz isə<br />
ittifaqı pozasınız, kantora fayton ilə gediniz....<br />
Kantora daxil olandan sonra kantor nökəri gələnə "ağa yoxdur" deyib<br />
canınızı "şeytanın" vəsvəsəsindən qurtarar.... Lakin bunlar yeni bir azara<br />
da düçar olublar: yetim, oxuyan uşaqlara kömək olunmasın, bu "gözəl"<br />
ittifaqdır! İnsafdan kənar işdir: kəndi uşağımı oxutmuram, qeyrisininmi<br />
oxumağına pul verəcəyəm?<br />
Nüsxə: bunlar yanınıza gələndə deyiniz: "Yox, atam, mənim<br />
"qeyrətim" qəbul etməz ki, pulumu bu yolda xərc edim, çünki sən də<br />
qurtarandan sonra filankəs kimi namaz qılmayacaqsan, oruc<br />
tutmayacaqsan, səndən millətə nə mənfəət?<br />
<b>İkinci</b>. Cavanlarımıza dair azar: Rusiyada aclıq olmağına görə bunlar<br />
ittifaq ediblər ki, Rusiyadan gələn "övrətlərə" kömək etsinlər....<br />
Nüsxə: qəstin sahiblərilə dost olmaq.<br />
<b>Üçüncü</b>. Müəllimlərimizə dair azar: ana dilinin həqqində ittifaq<br />
ediblər: uşaqlar kəndi dillərini "gözəl" bilmirlər; insan da öz dilində<br />
yazanda və ya söyləyəndə qələt buraxarmı, böylə olan surətdə sərf-nəhv<br />
lazım deyil.<br />
Nüsxə: sərf-nəhv kitablarını gizlədiniz. Qeyrilər lazım görsələr<br />
"yoxdur" deyiniz, hankı kitabdan oxudaq?<br />
<b>Dördüncü</b>. Cümə günü dükanlarını açan xozeyinlərə dair azar:<br />
"İttifaq"namə qayırıb dükanbədükan gəzirlər, qol qoydururlar ki, cümə<br />
günü dükanlarını açsınlar.<br />
Nüsxə: qorodovoy "aşnalarınıza" pul veriniz, bağlı dükanları zor ilə<br />
açsınlar....<br />
<b>Beşinci</b>. İncinerlərimizə dair azar: bunlar böyük ittifaq ediblər ki,<br />
fəhlələri "qurdlardan" mühafizat etsinlər.<br />
Nüsxə: xozeyinlərimizə deyiniz. Tələbələr, studentlər ictimaiyyuninqilabiyyun<br />
firqəsindəndirlər....<br />
<b>Altıncı</b>. Yazanlarımıza dair azar: ərəb-fars kəlmələrini nerədən olsa<br />
arayıb tapmaq, ana dilini "dövlətləndirmək".<br />
Nüsxə: "Molla Nəsrəddin"in 3-cü nömrəsində Axund Mirzə<br />
Əbülqasımın mövizəsini təkrar ediniz.<br />
<b>Yeddinci</b>. Həkimlərə dair azar varsa da, özləri yaxşı bilirlər....<br />
Hələ fikrimizə gələn "ittifaqlar" bunlardır. Lakin dürüst diqqət ediniz.<br />
Bu ittifaqlar axırda nifaq doğulmağına səbəb olacaqdır. Bu ittifaqların<br />
puç olmağına şəkk yoxdur....<br />
Durnovo ilə Vittenin ittifaqı puç olanda bunlara nə var? "Bu<br />
cənablar"ın ittifaqı bütün Rusiyada vəqtində nifaq salıb həqq yolunu<br />
arayan hürriyyətpərəstləri axırda bir yerə cəm etdi. Bunlar gördülər ki,<br />
hamısı ümumi bir dərdə mübtəladırlar.... Dərdin əlacını həqiqi ittifaqda<br />
gördülər.... İttifaq edib də nə oldu? Dövlət dumasına sol firqədən<br />
əcdahalar seçildilər. Vitte bunları görüb "yorulmuşam, mənə rahətlik<br />
lazımdır" dedi....<br />
İndi siz nə fikirdəsiniz? Etdiyiniz "ittifaqlar" çoxmu dövran<br />
edəcəkdir? Məgər vədə etdiyimiz qara taxtalar bozmu qalacaqdır? Ya ki,<br />
"baykotlamaq" felinin failimi olmayacaqdır? Yoxca fikir edirsiniz ki,<br />
bizim ağzımız yenə də otuz il bağlanacaqdır? Siz də öz bildiyinizi<br />
edəcəksiniz. Yox, əfəndim, çox səhvsiniz! Getdi sizin "rahətlik" vaxtınız!<br />
İndi bahar gəlmiş ... zimistan qələmləri sınmış ... siz "ittifaqçılar"<br />
yükünüzü yolun ortasında oyursunuz isə, indi adam tapılar ki, haman<br />
yükü bir yana çəkib çıxartsın....Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-34144392846444934542017-07-28T05:23:00.001-07:002017-07-28T05:23:03.598-07:00CÜMƏ SÖHBƏTİMəhəbbət bir bəladır kim, giriftar olmayan bilməz! İndi əsil məhəbbət<br />
fəslidir! Nerəyə baxırsınız məhəbbət iyisi gəlir. İndi cürət ilə demək olar<br />
ki, "cahan tazə tər oldu". Bir ay bundan müqəddəm kişilər kürkdə, qalın<br />
paltoda, boyunlarını kirpi kimi büzmüş, papaqları gözlərinin üstə, əlləri<br />
ciblərində, turş üzlü, evdən çıxanda bir baş tələsmiş işlərinə gedirdilər,<br />
hətta salam da verəndə salamınızı almayırdılar, papaqlarını<br />
götürməyirdilər. Bu nə söz? Əcəb edirdilər! Soyuqda başmı açmaq olar?<br />
<br />
<a name='more'></a>Səsmi çıxartmaq olar? İstəyirsiniz başınıza soyuq dəysin, sonra çərənpərən<br />
söyləyəsiniz, yainki ciyərinizi soyuq alsın, sonra Samaraya<br />
gedəsiniz, yox, əfəndim, yox! Bu bir pis adətmiş, ələlxüsus şimal yeli<br />
əsəndə.... Bəli, dəsgah ondadır: kimi üzünə dəsmal salır, kimi gözlərinə<br />
torlu çeşmək taxır, kimi üzünü əlləri ilə tutur, kimi çuxasının ətəyi ilə, di<br />
buyurunuz, indi dostunuzu tanıyınız. Arvadlarımızın halı dəxi pis. Hankı<br />
övrətlərin? Müsəlmanmı? Xeyr, əfəndim!.... Bu biçarələrin barəsində nə<br />
söyləmək. Bunlarda heç bir təğyir görünməyir, məhəbbət həmçinin. Biz<br />
"məhəbbətə" mübtəla olmuş, ya məhəbbət arayan adamları nəzərimizdə<br />
tuturuz. Bizim biçarə övrətlərimiz həmişə bir "qayda", üzləri örtülü öz<br />
işlərinə gedirlər.... Bizim işimiz "madonnalar" ilə, "barışnalar" ilədir,<br />
"təğyir" bunlardadır!<br />
Qışda gördüyünüz "barışnanı" yazda tanımayırsınız. Bu qədər təğyirilibas!<br />
Bu qədər xoşsifətlik! Nə deyim! Həqiqət, qışda bunların halları çox<br />
çətindi.... Qalın paltar bunları pis göstərir: qış paltosu dizəcən, "ayaqları"<br />
böyük qaloşda, üzləri çox vaxt vual ilə örtülmüş, əlləri "fırtılıq<br />
mitkaçığında".... (Barışnalar məni əfv etsinlər! Burunlarını silib<br />
yaylıqlarını gizlədən şeyi rusca unutmuşam. Ona görə özümdən ad<br />
tapdım). Yazıqlar soyuqdan donlarını da çəkə bilmirlər ki, parça<br />
yubkalarını göstərsinlər. Dəxi bəs nə qaldı? Yazıq kavaler nəyə məhəbbət<br />
bağlasın? Məhəbbət üzə olar--üz vualda, ayağa olar--ayaqlar böyük<br />
qaloşlarda, əllərə olar--əllər fırtılıq mitkaçığında, yubkaya olar, o da<br />
görünməyir. Nə qaldı? Nəyə məhəbbət bağlamaq? Bir əxlaq-ətvar qaldı.<br />
Bu məsələni heç həll etməmək. Bir də kimdir belə şeyləri axtaran? Göz<br />
görməsə, könül sevməz, "əxlaq-ətvarı" çox da yaxşı olsun, gözümüz ki,<br />
görməyir.... Xeyr, bu fikirlər "filosoflara" layiqdir.... Onlar gözəl "ruh",<br />
gözəl "əqidə" arayırlar. O zamanlar getdi! İndi insanın əqli, qəlbi<br />
gözlərindədir. Hankı "filosof" olmuş olsa, indi yaz fəsli bizim<br />
"madonnaları" görsə, ruh yox ki, ruhun babasını da unudacaqdır. Həqiqət,<br />
bir fikir veriniz: bu balaca, zərif, dabanı iki verşok yerdən qalxmış<br />
ayaqlara! Ondan bir az yuxarı rəngbərəng, "şıq-şıq" yubkalara! Gözəl<br />
gərdənə! Şümşad əllərə! Nazik bellərə! Tərlan boylara! Gözəl sifətlərə!<br />
Bunların hamısı bir yana, təzə çıxan tənzif donlar bir yana!<br />
"Madonnanın" üzü bizim 60 yaşında Yetər xalanın üzündən də pis olsa,<br />
yubkaları, döşləri, qolları göstərən dondan geyindi, bəsdir! Xeyr, bu bir<br />
ayrı dəsgahdır! Qeyri bir aləmdir! "Filosof" yox ki, "filosofun" babası da<br />
küçədə bunlara baxmamış keçə bilməyəcəkdir. Şairlər belə fikir edirlər,<br />
guya bahar fəslində məhəbbəti gətirən güldür, çiçəkdir, lalədir,<br />
bənövşədir, bülbüldür. Xeyr, məhəbbəti gətirən bu tövr paltarlardır!<br />
İnanmayırsınız, zəhmət qəbul edib bu gün buyurunuz bağa, bülbüllərə<br />
tamaşa ediniz! Mən söylədiyim sözlərdə yalan görsəniz, bundan sonra<br />
felyetonumu oxumayınız. Qeyri bağlarda bülbül ağaclarda gəzərkən, bizim<br />
bağda "bülbül" yerdə gəzir. Bülbüllərin əvəzinə sərçələr<br />
cibildəşirlər.... Elə də gərək olsun, sərçə nəyə lazım.... Əti dadsız olur....<br />
Bülbül gül koluna aşiq olanda, sərçə tut ağacına aşiq olur!.... Pəh-pəh!<br />
"Heç dəxli var?" İnsanınkı sərçələrlə tutarmı? Xeyr, əfəndim! Sərçələr<br />
"bülbüllərin" əvəzində yerdə gəzsəydi, bağımızda məhəbbət əlaməti<br />
görünməzdi. İndi bir nəzər yetiriniz dəniz kənarına.... Bir yandan<br />
dəryanın ləpəsi trotuarı yaş edib "madonnaların" iyirmi manatlıq<br />
tuflilərini bir saatda xarab edirdi. Həmçinin uzun donlar bir batman<br />
palçıqla evə gedirdi. Ondan savayı paraxodların səsi, hisi, tüstüsü?....<br />
Bəli, bu qaydasız işlər bir tərəfdən, o biri tərəfdən də "katasiya" edənlərin<br />
tozu. O zaman "məhəbbət" görünürsə də, bahardan sonra "Samaraya<br />
gedənlərin" ədədi də çox-çox olurdu. İndi, xeyr! İndi bir özgə aləmdir!<br />
Paraxodlar bir verstlikdə durur, gəzənlərlə onların aralarında bir yekə<br />
bağ, bostan, gülzar, laləzar! Bütün dəniz kənarını tutubdur! Xeyr, indi bir<br />
qeyri dəsgahdır! Əsil məhəbbət yeri! Əsil təmiz hava çəkməli yer! Əsil<br />
gəzməli yer! Trotuar--səki başdan-başa qırlanıb gündə sulanır, mərmər<br />
kimi işıldayır. Həmçinin küçənin ortası, "bir dərəcə" də toz yoxdur!<br />
Haradan olsun? Faytonlarımız hamı rezinli, "madonnalar" gödək<br />
donlarda, küçələr gündə sulanmaqda! Nerədən toz gəlsin! Qədim vaxtlar<br />
"şəhər atalarımız" camaatı sevməyirdilər, "məhəbbət bəlasına" düçar<br />
olmamışdılar. İndi xeyr! Hürriyyət zamanıdır, necə olar ki, məhəbbət<br />
olmasın? İndi hər kəsin "məhəbbəti" olmuş olsa, açıq-aşkara söyləyə<br />
bilər. Qədim vaxt şəhər kassasına çox da zəhmət vermək olmazdı.<br />
Dövlətdən xof eləyirdilər. İndi şəhərlə dövlətin "məhəbbətləri" artıq<br />
dərəcədədir. Nə istəyirsən elə, lakin "iş" olsun. Bəli, hər şey pulun,<br />
məhəbbətin başındadır! Pul ki, məhəbbət ki oldu, şəhər də abad olar....<br />
On il bundan müqəddəm kimin əqlinə gələrdi ki, o tövr "naberejnini"<br />
Batum bulvarına oxşatsın! Hələ deyirlər bu yavuqda bizim bulvarda<br />
muzik də çalacaqlar. Ay nə olardı? Biçarə pasaj maqazinçilərinin canları<br />
qurtarardı! Nə etmək, əfəndim? Bir qeyri yerimiz yoxdur. Nerədə bəs<br />
"məhəbbət" aramaq? Nerədə "gözəlləşmək?" Nerədə məhəbbətini izhar<br />
etmək?.... Bundan yaxşı yer yoxdur. Səki dar, adam çox. Bəli, səkinin<br />
darlığı şərtdəndir. Haman küçə, haman mağazalar! Nə əcəb, rubəruda<br />
olan səkinin üstə gəzməyirlər? Ondan da enli! Xeyr, əfəndim, yaxşı<br />
tapıblar.... Gözəl fikirdir.... Nə qədər insan bir-birinə yavuq olsa, o qədər<br />
"məhəbbət", mehribançılıq artar. Mağaza sahibləri arşın<br />
böyüklüyündə elan yazıb yapışdırırlar: "Təvəqqe ediriz mağazanın<br />
qabağını kəsməsinlər". Ay yazıqlar! Siz müştəri fikrindəsiniz, lakin<br />
gəzənlərin fikirlərindən xəbərdar deyilsiniz! Belədir, əfəndilər!<br />
"Məhəbbət bir bəladır kim, giriftar olmayan bilməz!" Dünyanın işi<br />
belədir, bir-birimizdən xəbər tutmayırız, bir-birimizin dərdini bilmək<br />
istəyiriz. Odur, erməni kilsəsinin yavıqlığında olan müsəlman<br />
mağazalarının sahibləri--bir neçə əttar, Quba meydanında olan müsəlman<br />
qardaşlarının əhvalından xəbər tutmurlar. Belə şeymi olar? Bu günlərdə<br />
Quba meydanında olan dükançılardan biri bizə xəbər göndərib deyir:<br />
allah oxuyanların atalarına rəhmət eləsin! Allah analarını həzrət Fatiməyə<br />
bağışlasın! Allah onlara tul ömür əta eləsin! Allah onların kölgəsini bizim<br />
üstümüzdən əskik etməsin!! Mən, deyir, bu günədək bala məhəbbəti nə<br />
olmağını bilməyirdim. İndi yavaş-yavaş anlayıram.... Bundan mütəddəm<br />
gecədən səhər namazımı qılıb dükana gedirdim, tamam gün dükanda<br />
qalıb, axşam saat 11-də evə gəlirdim. Mənim dörd yaşında bir oğlum var,<br />
həftədə bir dəfə də ayıq görməyirdim; dükana gedəndə yatmış olurdu,<br />
dükandan gələndə həmçinin.... Nə isə, fikrim dükan işlərində olub<br />
oğluma diqqət etməyirdim. İndi neçə cümədir dükanı bağlayıb evdə<br />
otururam. Əvvəlinci cümə oturub çay içirdim, oğlum yuxudan oyanıb<br />
anasını çağırdı. Anası işə məşğul idi. Səsinə mən getdim. Yanında əyləşib<br />
başladım oğlumu sevələməyə, oğlum isə mənə acıqlı baxıb dedi:--"Mən<br />
anamı istəyirəm, səni istəmirəm". Dedim: "Oğlum, anan işə məşğuldur,<br />
gəl mənim yanıma". Bunu demişdim uşaq bir nalə çəkdi ki, yavaş durub<br />
otaqdan çıxdım və anasını göndərdim. Anası gedən kimi oğlum səsini<br />
kəsdi. Oynaya-oynaya durub üzünü yudu, sonra bizimlə bərabər çay<br />
içməyə başladı. Mən bununla söhbət edirdim, mənim sözlərimə qulaq<br />
verməyib anasilə gəlib danışırdı. Doğrusu, mənim buna həsədim tutdu.<br />
Nə olan şeydir, oğlum məndən niyə qaçsın? Niyə mənimlə söhbət<br />
etməsin? Bu fikirlə bazara gedib bir az yemiş aldım, evə gəldim, yemişi<br />
oğlumun qabağına tökdüm. Oğlum gülə-gülə gəldi yanıma, başladı<br />
yemişi bir-bir dənləməyə. Qurtarandan sonra qucağıma götürdüm,<br />
gördüm gəlir. Naharadək oğlumla oynamışam, nahardan sonra oğlumu<br />
geyindirib apardım, konkaya minib dəniz kənarına getdik.... Oğlum<br />
şadlığından bilməyirdi nə etsin. Onun şadlığını görüb özüm də şad olurdum.<br />
Sonra evə gəldik, oğlum anasının üstə düşüb başladı gördüyü<br />
şeylərdən nəql etməyə. Nə gözəl halətdir. Mən özüm ola ki, oğlum kimi<br />
nəql edə bilməzdim. Sözünü qurtarıb oğlum yanıma gəldi. Boynumdan<br />
qucaqlayıb üzümdən öpdü. "Yenə də gedəcəyizmi?"--deyib sual etdi.<br />
"Əlbəttə, oğlum",--deyib cavab verdim. İndi neçə cümədir oğlumun<br />
məhəbbəti mənə, mənim məhəbbətim oğluma artmaqdadır.... Həqiqət, nə<br />
gözəl halət! Nə gözəl məhəbbətdir. Bundan sonra desələr cümə günü yüz<br />
manat nəfim olacaqdır, yenə də dükanı açmayacağam. Bu məhəbbəti yüz<br />
manata satmaqmı olar? Oğlum günləri sanıyır, nə vaxt cümə olacaqdır.<br />
Mən də gözləyirəm nə vaxt balam məni qucaqlayıb üzümdən öpəcəkdir.<br />
Nə vaxt səhərdən axşamadək evimdə oturub ev işlərinə diqqət edəcəyəm<br />
və özüm dəxi dünyanın məşəqqətindən heç olmasa həftədə bir dəfə rahat<br />
olacağam....<br />
Mənim rəfiqlərimdən biri rast gəlib deyir: "Bu nə gözəl adətdir. Keçən<br />
cümə çay vaxtı oturub türk qəzetəsi oxuyurdum.8 yaşında oğlum gəlib<br />
yanıma deyir: "Avazdan oxuyunuz, mən də eşidim". "Bakı xəbərləri"ndən<br />
mən də bir neçə əhvalat<br />
oxudum. Oxuyub qurtarandan sonra mənə çox qəribə, təəccüblü<br />
suallar verib cavab istəyirdi. Mən ki, oğlumda bu fərasəti bilməyirdim.<br />
Cümə olmasaydı, indi ola bilsin ki, hələ yenə də bilməyəydim. Xeyr, indi<br />
anlamışam ki, uşaq ilə atanın söhbəti lazımdır.... Uşağın əqilli sözləri<br />
ataya ləzzət verərmiş....".<br />
İndi cümə günü dükanlarını açan müsəlman qardaşlar yuxarıda zikr<br />
olunan qardaşlarımızın dərdlərindən xəbərdar olsaydılar, onların<br />
fərzəndlərinə olan məhəbbətini və fərzəndlərin atalarına olan<br />
mehribançılığını hiss etsəydilər, yəqin ki, dükanlarını, mağazalarını<br />
cümə günü bağlardılar. Həqiqət, bir fikir ediniz, uşağın atasına<br />
uşaqlıqdan bir fərzəndin atasına olan məhəbbəti olmasa, ata oğluna lazım<br />
olan şeyləri vaxtında təlim verməsə və vaxtında onun fərasətinə görə iş<br />
görməsə, böyüyəndə böylə oğuldan nə gözləməli? Uşağın cibini pulla<br />
doldurub onun məhəbbətini gözləmək böyük səhvdir. Uşağın məhəbbəti<br />
pula artır, nəinki atasına. Uşağın ruhuna, əqlinə yem vermək, onun bu<br />
cəhətdən dərdini bilib vaxtında əlac etmək! Və illa pulun zoruna<br />
məhəbbət bağlamış fərzənd "Molla Nəsrəddin" jurnalını dustaq edən<br />
qorodovoya bənzər. Bilirsinizmi, qorodovoy "Molla Nəsrəddin"i nə səbəbə dustaq etmişdi?<br />
Aşkardır ki! Biçarənin məhəbbəti medaladır. Aparıb<br />
pristava veribdir ki, pristav buna afərin desin, yazıb yuxarıya bunun üçün medal<br />
gəlsin! Lakin "Molla Nəsrəddin" qorodovoya və onun ağasına medal yerinə<br />
istehza bəxşiş etdi.... Ümid ediriz bu əhvalat jurnalda dərc oluna. Afərin belə<br />
diqqətçilərə! Afərin belə qanun hamilərinə, bu hələ heç! Bir qeyri qorodovoy<br />
ağasına bundan da yaxşı məhəbbət göstərmək istəyirmiş: bir dəvəçi iki baş qənd<br />
alıb dəvənin üstə aparırmış. Küçədə cənab "qorodovoy" dəvəçini tutub deyir:<br />
"Gedək bu saat polisəyə.Bu qənd "kandrabatdır". Dəvəçi hərçi yalvarır, olmayır.<br />
Axırda deyir: "Gedək aldığım mağazadan sual edək". Ağa qorodovoy "poşol<br />
çort" deyib, biçarəni polisəyə sürüyür. Axırda bir rusca bilən rast gəlib ağa<br />
qorodovoydan əhvalatı soruşur. Qorodovoy:--"Kandrabatdır, polisəyə aparıram"<br />
deyib cavab verib. Rusca bilən ağa qorodovoya deyir ki, qənd tamojnadan alınır,<br />
"kandrabat" olsa orada özləri tutub saxlarlar və lazım olan tənbehi edərlər. Ağa<br />
qorodovoy "izvini tak" deyib, biçarəni buraxdı. Biçarə qorodovoyun "məhəbbəti"<br />
qulluğa, medala nə payədə artıq düşübsə, dəvəni paraxod hesab edibdir! Bir<br />
zaman bir para müsəlmanlar qazaqlara da böyük "məhəbbət" salmışdılar.... İndi<br />
haman qazaqlar Cəbrayıl uyezdində əqlə gəlməyən zülmləri müsəlmanların<br />
başlarına gətirirlər, övrətlərə, qızlara sataşırlar.... Bu günlərdə müsəlmanlar<br />
cənab Durnovoya teleqram göndərib kömək istəyiblər. Durnovo isə işi canişinə<br />
həvalə edib cavab veribdir ki, belə məsələlərlə onu narahat etməsinlər....<br />
İndi bunun cavabı nədir? Məgər Cəbrayıl əhli namestnikin Qafqazda böyük<br />
olmağını bilməyirdilər? Çox yaxşı bilirdilər, fəqət başlarını itirmiş Cəbrayıl əhli<br />
görünür fikir ediblər ki, cənab Durnovonun rəhmi çoxdur,"məhəbbəti"<br />
müsəlmanlara artacaqdır. Əfsus! Əfsus! Yenədəmi Durnovonun, Vittenin<br />
ətəklərindən yapışırsınız? Yenədəmi bilə-bilə, eşidə-eşidə, görə-görə gözünüzü<br />
kor, qulağınızı kar, dilinizi lal edirsiniz?Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-8201923906683054332017-07-28T05:21:00.002-07:002017-07-28T05:21:08.158-07:00CÜMƏ SÖHBƏTİ<div style="text-align: right;">
<i>Novruz bahar oldu,</i></div>
<div style="text-align: right;">
<i>Cahan tazə-tər oldu.</i></div>
<div style="text-align: right;">
<i>Rəf oldu ələmlər...."</i></div>
<br />
Bu sözləri deməyə bizim hələ ixtiyarımız yoxdur. Doğrudur, "novruz<br />
bahar" oldu. Lakin cahan tazə-tər olmayıbdır və nə də ələmlərimiz rəf<br />
olubdur.... Bu günədək qış paltarından çıxmaq olmur, ağaclar çiçəkləmir,<br />
bülbüllər oxumur. Həmişəki yel, toz "ovqatımızı təlx edir". Şimal<br />
tərəfdən gələn qara buludlar günün qabağını tutub, qəmimizi dəxi də artırır....<br />
<br />
<a name='more'></a>Böylə baharmı olar?.... Bir "quru" bağdan savayı baharın<br />
nişanəsini heç bir yerdə görmürüz: oranı da ancaq yaşıl ot zinətləndirir.<br />
Özgə bir şey yox. Səhv etdim, əfəndi! Doğrudur, ağaclar hələ zinət<br />
tapmayıblar. Lakin onlara zinət verən "madonnaları", "kavalerləri"<br />
unutmaqmı olar? Bunlar bahar quşlarıdırlar....<br />
Baharı gətirən bunlardırlar. Kimdir ağaclara baxan? İnanmırsınız,<br />
bağda gəzənlərə diqqət ediniz. Çox az adam görərsiniz ki, başını qaldırıb<br />
ağaclara baxsın.... Bağa daxil olan dəm gözlər "civildəyir". Bilmir hansı<br />
ağacın altında oturan "zinətə" baxsın.... "Zinət!" Nə gözəl, nə zərif<br />
sözdür! Böylə də fikir etməyiniz ki, "zinət" bir insan üçün lazımdır! Xeyr,<br />
əfəndim! Heyvanlar da özlərinə zinət verirlər. Məsələn, pişik çox zinət<br />
sevən heyvandır, lakin heyvanın zinətilə insanın zinətində təfavüt var.<br />
Pişik günəşdə oturub qabaq ayaqları ilə üzünə və bədəninə tumar edir,<br />
pırtlamış tüklərinə seyqəl edir. İnsan isə daraq ilə başının tüklərini<br />
düzəldir, pişik tüklərini tüpürcək ilə yaş edir, insan isə ağır, qiymətli<br />
"Adikalon", "Landış", "Siren" kimi ətirlə başını yaşlayır, əllərini, döşünü,<br />
boynunu, aya.... Əfv ediniz əfəndim, istəyirdim ayaqlarını da deyəm....<br />
Yaxşı ki, səhvimi tez başa düşdüm. Xeyr, ayaqlarını ətir ilə sürtməyirlər,<br />
lakin haman ətirlərdən vannanın içinə töküb çimirlər! Bundan səhvim<br />
yoxdur, zənn edirəm. [...]<br />
Hər nə olmuş-olsa, zinətsiz işimiz yola getməyir; qocalarımız zinətə<br />
məşğul olanda cavanlarımız hay-hay olacaqlar, bir şey ki, insanı göyçək<br />
göstərir, niyə etməsin? Bir şey ki, "madonnalara" xoş gəlir, nə səbəbə<br />
haman şeydə tərəqqi etməsin? Məsələn, "madonnalara" "tans"xoş gəlirsə,<br />
gərəkdir "tans"da tərəqqi etsinlər: "katasiya" da lazımsa, dəniz kənarında<br />
gərəkdir hər gün bu işə məşğul olsunlar.... Xülasə, "Tərəqqi!", "Tərəqqi!"<br />
lazımdır. Afərin, zəngin cavanlarımıza! Böylə şeylərdə böyük tərəqqi<br />
ediblər. Gülməyiniz, əfəndim! Həqiqət bu da "tərəqqidir". Kənd cavanları<br />
ilə şəhər cavanlarına təfavüt qoysanız mənim sözlərimi təsdiq edərsiniz.<br />
Lakin hər yerin bir tərəqqi yolu var: kasıb şəhərlərdə cavanlarımız elmdə,<br />
fənndə, sənətdə tərəqqi edərlər, dövlətli şəhərlərdə böylə şeylərdə tərəqqi<br />
etmək vacibatdandır.... Doğru sözümdür: hərgah bu yolda tərəqqi<br />
etməsəniz "obrazovannı" cavanların dəstəsinə daxil ola bilməzsiniz....<br />
Çarəniz nədir? "Şəhərdə gördün gözü qıpıq, sən də ol gözü qıpıq". Yainki<br />
"Zaman sənə uymasa, sən zamana uygilən!" Həqiqət böylədir! Hər<br />
işimiz "uydurma" gərək olsun. Məsələn, adınızı ədib qoyubsunuz; əlinizə<br />
qələm götürməmişdən müqəddəm qarelərinizi nəzərə gətiriniz, görünüz<br />
oxuyanınız kim olacaqdır? Məlumatlı, mədəniyyətli şəxslərdir, yainki<br />
"Molla Nəsrəddin müridləri"; hər halda, sözlərinizi, fikrinizi<br />
"uydurunuz": Molla Nəsrəddin müridləri üçün sadə, mədəniyyətli üçün fəsih lisanda yazınız.<br />
Açıq söyləmək: millət elmdə tərəqqi tapıbsa,<br />
fəsahət bəlağətlə yazınız, tərəqqi etməyibsə ha, böylə boş şeylərdən,<br />
"zinətdən" söyləyiniz.... Şükür allaha, fəsih lisanda yazanlarımız az<br />
deyil. Bunlara irad yoxdur. Məzkurlar alimdirlər, "elm" yolunda canlarını<br />
çürüdüblər: sadə dildə yazmaq bunlar üçün çətin məsələdir. Eybi yoxdur,<br />
əfəndilər, yazınız, lakin türk dilini bilmərrə kənar etməyiniz. Çünki yeni<br />
ədiblərimizin əksəri "uydurur", yəni sizin kimi fəsih lisanda yazmaq<br />
istəyirlər; siz türk dilinə yavıq olduqca oların da fars və ərəb sözlərinə<br />
məhəbbətləri o qədər artmaz. Artmayanda "Molla Nəsrəddin müridləri"<br />
əqlə və ruha lazım olan yemdən məhrum olamazlar. Bunu da ədiblərimizə<br />
eyib tutmayırız, nə etmək? Ədəbiyyat dilimiz türk, ərəb və fars<br />
dillərindən mürəkkəb bir lisandır. Heç çarəmiz yoxdur, dilimiz "loru"dur,<br />
kasıbdır. Yamaq lazımdır, "zinət" gərəkdir, deyirlər.<br />
Sözümüz yoxdur, əfəndim! Razılıq verib dilimizin qüsurlarını<br />
"dəftərin bir kənarına yazarız". Lakin "qospodin predsedatelin mineniyası<br />
komissiya naznaçit eləməkdir". Biz "isbalşim udovolstviyom, soqlasiya<br />
zayavit eliyoruz" kimi ləhcələri hankı dəftərin kənarına yazmaq<br />
mümkündür? İmdi bu yerdədəmi türk sözlərini unudubsunuz? Ya ruscamı<br />
elminiz artıq düşübdür? Ya rusca bilməyinizimi göstərmək istəyirsiniz?<br />
Yainki türk dilinə "zinət"mi verirsiniz? Anlamayırız və anlaya da<br />
bilməriz! Ərəb-fars sözlərini işlətməyə hər cəhətdən ixtiyarımız var, fəqət<br />
bu tövr rus sözlərini işlətməyə heç cəhətdən ixtiyarımız yoxdur. Ondan<br />
savayı, rus özü razı olmaz ki, onun sözlərini qolsuz, qılçsız qoyub<br />
"şaltay-baltay" söyləyəsiniz. Böyləmi? Böylə isə türk balası heç vaxt razı<br />
olmaz ki, ana dilinə xəyanət etsin. Xəyanət?!<br />
Bəli, xəyanət! Bir dəfə yox, yüz dəfə yox, min dəfə! "Şaltay-baltay"<br />
söyləməyinizi yazacayız, bağıracayız, hər halda, müsəlman balalarına<br />
xəyanət etməyinizə razı olmayacayız, istiqbalda bunların halını nəzərə<br />
almırsınız ya? Eləmi? Əfv ediniz, əfəndi! Onları da özünüzə oxşatmaq<br />
istəyirsiniz isə biz mane olacayız, olmasaq millətə xəyanət etmiş oluruz.<br />
Biz deməyiriz rusca danışmayınız! Xeyr, əfəndim! Hərgah mətləbinizi<br />
təmiz ana dilində söyləyə bilmirsiniz, söhbət etdiyiniz adam rusca<br />
anlayırsa, nə eybi var, təmiz rusca söyləyiniz. Nəinki "şaltay-baltay" edib,<br />
asan türk kəlmələrinin yerində rus sözləri işlədəsiniz.<br />
Yox, əfəndim! Məclislərdə döşünüzə vurub "pojaluystə" demək ilə<br />
milləti qabağa aparmayacaqsınız: millətin dilini bilməmiş onun dərdinə<br />
dava etmək çətindir. Lakin biz deməyiriz, əfəndilər, tərcümə edən kimi<br />
"samovara" özündən qaynayan adı qoyasınız. İndi anladınız nə söyləmək<br />
istəyiriz?<br />
Bəli, əfəndim! Hamı sözü tərcümə etmək mümkün deyil. Bəlkə<br />
tərcümə etsəniz mənası dəyişirilər. Ona görə tərcümə məsələsində böyük<br />
ehtiyat lazımdır. Məsələn: "hürriyyət" bəxşiş edən sözlərə diqqət edib<br />
hamısını tərcümə etməmək. "Sosial-demokrat-ictimaiyyun amiyyun!"<br />
"Sosial-revolyusioner-ictimaiyyun inqilabiyyun". Pəh! Pəh! Nə gözəl<br />
tərcümə ediblər! Böylə tərcümələrə sözümüz yoxdur: "İctimaiyyun"<br />
kəlməsi "sosial" sözünü dürüst andırmasa da, bizim böylə tərcüməyə<br />
sözümüz yoxdur. Lakin "provokator", "xuliqan" sözlərini tərcümə<br />
etməkdənsə etməmək məsləhətdir.<br />
"Provokator!", "Xuliqan!" Pəh! Nə gözəl, nə dəyərli sözlərdir!<br />
"Pojaluysta" sözü ilə türk dilinə "zinət" verməkdənsə, bu sözlərlə<br />
zinətləndirmək yaxşıdır. Amandır, mütərcim əfəndilər, bu sözlərə "zinət"<br />
verməyiniz!<br />
"Provokator"--"araqarışdıran", "xuliqan"--"yaxşını pis qələmə verən"<br />
mənasına tərcümə etsəniz "provokatorlar", "xuliqanlar" yəqin ki,<br />
mütərcimlərdən şikayət edərlər, böylə "gözəl" sifətlərdən onları məhrum<br />
etmək insafdan kənardır, zənn ediriz. Əcəba! Hürriyyəti pisləyən<br />
"xuliqanlar", iki milləti bir-birilə yağı edən "provokatorlar" yüz min<br />
zəhmət, məşəqqətlə özləri üçün "gözəl" sifətlər əxz ediblər. İndi siz lüğət<br />
zoruna bu kəlmələri tərcümə edib, sifətlərinə bir qeyri rəng<br />
istəyirsinizmi? Yoxsa məlumatlı olmağınızı göstərmək istəyirsiniz?<br />
Böyləmi? Böylə isə, buyurunuz, əfəndim: "baykot" sözünü tərcümə<br />
ediniz, gücünüzü, məlumatlı olmağınızı göstəriniz, əfəndim! "Baykot"<br />
kəlməsini tərcümə etsəniz "baykota" layiq olan adamların "ismişəriflərini"<br />
qara taxtanın üstündən pozarıq, inanmayırsınız ya? İnanız,<br />
əfəmdim! İstəyirsiniz teleqram pulunu mən qabaqca verim. Mərcimi<br />
uduzsam özünüz mənim xərcimə Orenburq müsəlmanlarına tel vurunuz,<br />
tainki "məşhur" əfəndimizin "ismi-şərifini" qara taxtadan xilas etsinlər....<br />
Yox, əfəndim, əbəs yerə başımızı ağrıtmayınız, "baykot" sözünü tərcümə etmək istəyirsiniz isə ibtida "Qasım", "Tiflis", "Moskva", "Maşa", "Saşa"<br />
sözlərini tərcümə ediniz.<br />
Bu sözlər ismi-xasdır, nasıl tərcümə etmək? Eləmi? "Baykot"<br />
həmçinin ismi-xasdır, əfəndim! Anladınız? Lakin bu "xoşbəxt şəxs" kim<br />
olubsa, bilmirsiniz, zənn edirəm. Mən söylərəm: İrlandiya dövlətində<br />
cənab lord İrnanın böyük mülklərinə baxıcı Çarlz Baykot olub, cəmi<br />
ixtiyarat onun əlində imiş. Cənab Baykot lordun mülklərini icarəyə verib<br />
icarədarlar ilə çox yaman rəftar edərmiş. İcarədarlar cənab Baykotun<br />
zülmlərinə, əziyyətlərinə xeyli vəqt davam edib ah və nalə edərlərmiş.<br />
Lakin bunların barəsində olan zülm bir payəyə çatdı ki, kənar şəhərlərdə<br />
də cənab Baykota lənət edirdilər. Axirüləmr İrlandiya camaatı<br />
icarədarlara olunan zülmləri qəbul etməyib lənətnamə düzəltdi ki, Baykot<br />
ilə heç kəsin əlaqəsi olmasın. Böylə də həqiqət oldu: böyük, kiçik, hamı<br />
əlaqəsini Baykotdan bilmərrə üzdü. Hətta iş bir yerə çatdı ki, aclarından<br />
ölən fəhlələrə Baykot birə-on artıq pul verirsə də, fəhlələr ölməyə razı<br />
olub Baykota işləməyirdilər. Baykot cənabları tək-tənha qalıb,<br />
İrlandiyadan qeyri dövlətə qaçdı....<br />
İndi bir dürüst diqqət ediniz. Millətin qeyrətinə, hümmətinə, ittifaqına,<br />
ittihadına!<br />
Bəli, "Baykot cənablarını" baykot etdilər, yəni onu topsuz, tüfəngsiz<br />
camaat öz arasından rədd etdi. Ruslar "baykot" sözündən fel düzəldiblər.<br />
Biz də "baykotlamaq" desək, nə eybi var? İndi lisanımız yeni fel artmaq<br />
ilə qüvvətləndi. Fəqət təzə kəlmənin yadda qalmağı üçün gərəkdir çox<br />
təkrar etmək, bu məqsədlə biz də təkrar ediriz:<br />
1) hürriyyətə düşmən olanlar "baykota" layiqdirlər;<br />
2) axundlar, əfəndilər məvaciblərinin artmağına səbəb və yaxud<br />
Anna, Stanislav nişanlarını almaq üçün quranın ayələrinə təğyir versələr,<br />
onları baykotlamaq lazım gəlir;<br />
3) öz mənfəətini nəzərdə tutub millətə xəyanət edən şəxsi<br />
baykotlayınız;<br />
4) ittifaq və ittihadi-islama bərəks olanları "cənab Baykot" adı ilə<br />
çağırınız;<br />
5) mədəniyyətə düşmən olan müsəlmanları baykotlayınız;<br />
6) fəhlələri heyvan dərəcəsində tutub dərdlərinə diqqət etməyən<br />
adamları baykotlamasanız dərdinizə çarə olmaz;<br />
7) mümkünü olub, millətin hər cəhətdən tərəqqisinə çalışmayanları və<br />
çalışanlara mane olanları baykotlayınız;<br />
8) ana dilinə "şaltay-baltay" ilə zinət verənləri baykotlamasanız da, bu<br />
adətdən daşındırınız.<br />
Hələ bizim təsəvvürümüzə, baykota layiq olanlar bunlardır. Siz yenə də<br />
bilirsiniz isə, idarəyə məlum ediniz. Çox razı olarıq.Ləmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2858572529877664208.post-25079707208010743942017-07-28T05:18:00.003-07:002017-07-28T05:18:21.373-07:00TÜRK DİLİNDƏ YENİ JURNALBakı müəllimlərinə Əliskəndər bəy Coforova vo Məhəmməd-həsən bəy<br />
Əfəndiyevə ləzə türk dilində iki hoftolik "Dobistan" adında jurnal nojr etməyə<br />
izin verilibdir. Bu jurnal moktoblordo oxuyan mü-solman balalan üçün olub,<br />
ayda bir dəfə validəlor üçün do nəzordən keçirib golocokdo müsəlman<br />
müəlliınlərinə böyük nəf gətirməyinə ijiibhə etmiriz. Belə jurnallann çox<br />
olmağını qəlbdən istəyiriz.<br />
<br />
<a name='more'></a>Hoqiqot hal bir millətin mədəniyyət cəhətincə halından bəhs cdondo haman<br />
millotin balalarmın tərbiyəsinə nəzər etmək gərəkdir. Müsəlman uşaqlannın<br />
tarbiyəsi çox yaıııan halda olmağı kəri'at ilə qəzetələrimızdə yazılıbdır. Lakin nə<br />
etməli? Uşaqların ibtidai tərbiyəsi analarm öhdəsində olub, analarımızdan dəxi<br />
lazım olan tərbiyoni gözləyə bilmoriz. Çünki hal-hazırda biçarə analanmız ev<br />
'Şİorindən başqa bir şey bilmayirlsr. Uşaqlan döymək, söymək gücü 'lə yaman<br />
horokotlordən saxlayıb kifayət cdirlər.<br />
Dəymək, söymək ilə uşağın ətrafını düzəltmək olmaz. Bədənə lazım olan<br />
kimi ağla və ruha yem lazımdır. Mədəniyyəti, məlumatı olmayan ana uşağı<br />
ağlına və ruhuna nə tövr sığal verə bilər? Hal-hazırda bu bir böyük məsələdir ki,<br />
hamı işlərimizi çətinləşdirir. Hay din islam zəifləşir! Hay millət nadanlıqda<br />
qalıb çürüyür deyib bağırmaqla bir şey olmaz... Tərbiyə, mədəniyyət və tərəqqi<br />
yolu təbii olmaq üçün bu məsələyə artıq diqqət etməlidir. (...).<br />
Məktəblərin çox olmağı gələcəkdə millətin böyük xoşbəxtliğınə səbəb<br />
olacaqdır. Bu barədə sözlər, təsəvvürlər yüz kərə təkrar olunubsa, biz yüz birinci<br />
dəfə təkrar ediriz və edəcəyiz. Ümid ediriz ki, təzə jurnalın idarəsi validələrə<br />
məxsus aylıq "Əlavə" də bu məsələyə artıq diqqət etsin. İki həftəlik jurnal<br />
"Dəbistan" məktəblərdə oxuyan uşaqlarımız üçün olub, onların ağıllarına və<br />
ruhlarına lazım olan olan yem verməyinə şübhəmiz yoxdur. Bu vaxtadək<br />
kitabsızlıqdan uşaqlarımız zərərli, əqidəni pozan kitablar oxuyub naəlac<br />
qalmışdılar, "Dəbistan" isə bu tövr kjtabların aradan götürülməyinə səbəb olub<br />
zəmanəmizə lazım olan məlumatlar verməyini gözləyiriz. Bəli, oxuyanlarmızda<br />
qeyrət görünür, hər kəs öz qüvvəsinə görə işləyir. İşləyin qeyrətli qardaşlar,<br />
işləyin. Qoy millətin afərin səsi ürək verib qeyrətinizi dəxi də artırsınLəmanhttp://www.blogger.com/profile/07182428162834217095noreply@blogger.com